25 Gidsen Nieuw bij de jeugdbeweging na de oor log was de oprichting van de gidsen. De naam gidsen was gebruikelijk bij rooms katholieke groepen. Het algemene, neu trale jeugdwerk voerde toen de naam padvindsters. Voor Waarland was het heel bijzonder dat er voor het eerst, naast de Mariacon- gegratie, een club voor meisjes kwam. In het buitenland was dit al eerder begon nen. Zo was in Groot-Brittannië in 1910 de Girl Guides Association opgericht. Nederland volgde een paar jaar later met de Eerste Nederlandse Meisjes Gezellen Vereniging. De naam Meisjesgezellen leek op die van Gezellenverenigingen, kortweg Gezellen genoemd, en bestemd voor de mannelijke jeugd voor religieuze en morele vorming zoals de doelstelling in het begin luidde maar in de praktijk vooral voor ontspanning diende. De naam Meisjesgezellen camoufleerde dus dat het om scouting ging. En daarvan was de katholieke kerkleiding in Nederland toen niet zo gecharmeerd en zeker niet voor meisjes. Ondanks dat floreerden de clubs voor meisjes en richtten in 1916 een aantal padvindsters en meisjesgezellen uit Amersfoort, Amsterdam, ’s Gravenhage, Leiden en Rotterdam het Nederlandsche Meisjes Gilde op. Als een soort handlei ding gebruikten ze het gidsenspel, afge leid van het Franse Les Guides de France. Na de Tweede Wereldoorlog vond op 4 juli 1945 de oprichting van de Neder landse Gidsen Beweging voor Katholieke Vrouwelijke Jeugd plaats. Voor de leeftijd van acht tot elfjaar waren er de kabouters, voor die van elf tot zeventien de gidsen en voor de groep van zeventien jaar en ouder de pioniersters, hoewel die laatste groep lang niet in alle parochies bestond. De gidsen van Waarland Iemand die veel over de gidsen in Waar land kon vertellen was Gerda Volkers Jonker. Op 25 oktober 1922 geboren als dochter van Gert Jonker en Johanna Bruin raakte ze na de oorlog betrokken bij het oprichten van de gidsen. Ze vertelde hierover: Op een dag kwam kapelaan Van den Heuvel langs en vroeg of ik me wou inzetten voor de oprichting van de gidsen, een club voor meisjes in de leeftijd van twaalf tot zestien jaar Daar wilde ze haar schouders wel onder zet ten en samen met Riet Bruin gingen ze aan de slag. Over het waarom: de meisjes moesten opgevangen worden, ook voor hen diende er wat te doen zijn en ze wa ren van de straat. Ze zochten een aantal meisjes bij elkaar en vroegen of die zin hadden om een club te vormen. Want er moesten er twaalf zijn. Dat lukte en zo ontstond er één groep. Enkele namen wist Gerda nog, zoals Trien Masteling, Riet Dekker en de tweeling van Bakker van het schoolhuis. De groep van twaalf was verdeeld in tweeën: zes meisjes vormden een ronde, met een rondeleidster. Gerda Jonker zelf was de hoofdleidster, de guido. Kapelaan Verspaandonk bleef hier twee jaar, tot 4 september 1944. Toen werd hij leraar aan het seminarie Hageveld. Zijn opvolger was kapelaan A.W.H. van den Heuvel, die hier van 21 augustus 1944 tot 21 maart 1947 was. Het is wel zeker dat hij betrokken raakte bij de heroprichting van de jeugdbeweging en de aanzet gaf. Zo vertelde Gerda Volkers Jonker bij de start van de gidsen, over hem: kapelaan Van den Heuvel kwam langs en vroeg of ik me wou inzetten voor de gidsen. En als Jan Zutt Azn. over de welpen vertelt, zegt hij over hem: De kapelaan was geestelijk adviseur en hij kwam ook wel eens langs bij de welpen om de boel in de gaten te houden. Maar Piet Zutt Nzn., die betrokken was bij oprichting van de verkenners, is een andere mening toegedaan: Volgens mij was er toen geen kapelaan bij. Dat het jeugdwerk nog steeds nodig was, blijkt uit de gegevens van de parochie: Op 1 december 1946 telde de parochie Waarland 237 gezinnen met tezamen 1259 katholieken, waarvan 1029 communicanten (diegene die hun eerste communie gedaan hadden, red.). Deze getallen wijzen uit dat een gezin gemiddeld 5,3 personen telde. Gecorri geerd met de gezinnen zonder kinderen, bijvoorbeeld als die al uit huis waren, ontstaat een hoger gemiddelde. Dan nog het feit dat er 230 niet-communicanten waren. Ervan uitgaande dat dit de jeugd is die nog geen eerste communie gedaan had, in leeftijd dus ongeveer van geboorte tot zeven jaar, stellen we vast dat er in die tijd een groot aantal jeugdigen was. I Gerda Jonker. Deze foto is I gemaakt in februari 1942.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Toendertoid: Stichting Waarland van toen | 2014 | | pagina 25