29
Links café De Tortelduif;
rechts de bakkerij van
Gerrit Wester sr
Foto: Waarland van Toen.
vader Wester deed het gezin wederom
verhuizen, toen naar een boerenplaats
in ’t Veld. Daar zou het gezin blijven
totdat Gerrit Wester in 1904 de bakkerij
van Levendig, de eerste in Waarland,
overnam. Intussen waren in ’t Veld acht
kinderen geboren, onder wie Klaas op
21 december 1895, later bijgenaamd:
de muzikant, Gerrit op 9 november 1902
en Aagie, die kloosterzuster werd. Na de
verhuizing naar Waarland zouden er nog
drie kinderen bijkomen.
Van alles wat
Van de gehuurde boerenplaats in ’t Veld
verhuisde de familie Wester naar een
kleine woonruimte bij de bakkerij in
Waarland, gekocht voor 1975 gulden.
Tegelijkertijd stak vader Wester 800
gulden in de tot kaasfabriek verbouwde
boerderij van zijn buurman Willem Zut.
Wester nam de administratie op zich
en hield toezicht. Z’n kinderen Kees en
Marie moesten helpen in de bakkerij.
De anderen gingen naar school of waren
thuis. Om de woonruimte te vergroten
liet Wester naast de bakkerij een nieuw
woonhuis bouwen. Omdat de inkomsten
uit de bakkerij niet voldoende waren,
bleef hij handelaar en boekhouder van
kaasfabriek De Hoop op Zegen. In de
bakkerswinkel kon men ook terecht voor
andere waren zoals lappen stof die van
een rol werden gescheurd.
Daarnaast verbouwde Gerrit sr. aard
appelen en kool, en hield hij varkens.
Openbare lagere school
Toen in 1912 schoolhoofd Bleeksma
werd opgevolgd door meester Anton
Smeets, kreeg ook Gerrit jr., tien jaar
oud, te maken met een onderwijzer die
de Waarlandse jeugd weer tot leren heeft
aangezet. Smeets leverde bovendien
langdurig strijd voor schonere privaten
en urinoirs. Liefst zag hij ze nieuw aan
gebracht binnen de schoolmuren, maar
hij vond daarvoor geen gehoor bij de
gemeente. Geen wonder dat besmettelijke
ziekten bleven uitbreken.
De drieklassige openbare lagere school
telde toen 145 leerlingen. Smeets zag in
1914 meester Janknegt vertrekken en een
jaar later juffrouw Jongsma, die vanaf
1911 aan de school verbonden was.
De opvolger van Janknegt heette Klaas
de Knegt. Gerrit zat toen in de klas bij
hoofdmeester Smeets. Of Gerrit nog
langer op school heeft gezeten, is niet
bekend. Meer voor de hand liggend is
echter dat hij vanaf zijn twaalfde thuis
heeft geholpen en ook elders werk heeft
verricht. Meester De Knegt was toen in
de kost in De Tortelduif, het café bijna
naast bakkerij Wester. In november
1920 schreef A. K. de Jong, zoon van de
kastelein, een brief aan De Knegt. Als
schoolmeester ben je al weer een tijdje
weg bij ons. We missen je thuis wel hoor.
Ja, bij Wester is ook heel wat veranderd.
Je wist dat Marie al vijf jaar in De Rijp
woont. Wat je niet wist is dat ruim twee
jaar geleden bij Wester een vreeselijke
ziekte, typhus heerste. De vrouw, Mina
en Kees dood vanwege de typhus. En nu
zijn ook Geertje en Jan getrouwd, terwijl
Klaas en Gerrit al geruime tijd op studie
zijn in Noord-Brabant ter opleiding
van geestelijke. Had jij dat gedacht van
Klaas? Ik niet. De tegenslagen thuis
hadden hem echter ernstig gemaakt,
zei hij. Enfin, hij moet het ’t zelf weten.
En ik moet je de complimenten nog doen
van enkele leden uit ’t gezin Wester.
Een familiedrama
Hun oudste broer, Kees, werd in oktober
1917 ziek. Hij leed aan tyfus. Aan de
bestrijding ervan door hygiënische maat
regelen hadden artsen en gemeentelijke
overheid in de jaren ervoor veel aandacht
besteed, want in de periode oktober 1903
- februari 1907 waren liefst zes personen
in Waarland eraan overleden. Men dacht
de ziekte onder controle te hebben. Maar
nog altijd stonden huisies boven sloot en
wasten de huisvrouwen de kleding naast
de dagelijkse groenten in datzelfde water.
EB
