1
I)
S 1
J
\Wi
13
VLAMKAART
Vlamkaart.
12
Zelf gaf ze leiding aan het witte vendel.
Dan was er ook nog het gele vendel. Het
witte vendel bestond waarschijnlijk uit
twee groepen want bij de eerste groep
staan de namen van tien jongens en bij de
tweede groep negen jongens. In de herin
nering van Nel Boekel-Bruin en Jan Zutt
had elke groep zo’n 12 jongens, in totaal
dus zo’n 36 St. Jansknapen. Dat klopt met
de ledenlijst van Piet Zuijdam. Hij kwam
op een totaal van 32 jeugdige leden. Over
de leeftijden zijn ze het eens: De jongsten
waren negen en tien jaar en de oudsten
elf tot twaalf. Toen bloeide er wat op in
Waarland. Het was een machtige tijd met
altijd leuke bijeenkomsten met spelletjes
en liedjes.
Een clubmiddag
Voor Gerard Zutt, geboren in 1929, was
de woensdagmiddag altijd een prettige
afwisseling. Zo’n twee jaar is hij Sint
Jansknaap geweest: Ik was elf jaar toen
de oorlog uitbrak. De Sint Jansknapen
hebben toen nog een paar jaar doorge
draaid. Toen werd het verboden door de
bezetter en was er niets meer. En over de
woensdagmiddagen: Achter de Posthoorn
was een ruimte tegen de balzaal aan. Met
kermis was dit de garderobe. Het jeugd
huis was er nog niet, dat kwam pas na
de oorlog. In dat zaaltje oefende ook de
fanfare op de maandagavond. We hadden
één keer per week clubmiddag, na school
tijd. Wat deden we? Precies weet ik het
niet meer maar spelletjes, spoorzoeken en
wandelen hoorden erbij.
Niet alleen Gerard Zutt maar ook Nel
Boekel-Bruin en Jan Zutt herinneren zich
deze woensdagmiddagen: De bijeenkom
sten waren ook wel bij Aris Groen, in de
schuur achter het huis (nu: Veluweweg
24). Maar dat is waarschijnlijk een klein
tijdje geweest. Bij Van Ophem in de
Posthoorn was het een hele leuke tijd.
De ruimte in het café was voor verschil
lende doeleinden geschikt. Zo stonden
er tafeltennistafels en was er materiaal
voor huisvlijt zoals figuurzagen, be
doeld voor de opvang van de jeugd
op de zondagavond. Mevrouw Boekel:
We kwamen er als vrouwen bij elkaar,
we namen de naaimachine mee om
kleren te maken voor mensen die het
niet zo breed hadden.
Cohort en vendels
Alle Sint Jansknapen vormden samen een
cohort, die weer verdeeld was in vendels.
De leidsters hadden mysterieus aandoen
de titels. Zo sprak je de cohortleidster aan
met froda en luisterden de vendelleidsters
naar de naam balda. De assistent-leidster
had de titel drude.
Regionaal gezien behoorde de Cohort
Waarland tot het Buurtschap Noord
Scharwoude. Cohort ‘t Veld daarentegen
hoorde met Schagen, Nieuwe Niedorp en
’t Zand, tot Buurtschap 3. De buurtschap
pen kwamen ook bij elkaar. Zo was er op
21 januari een basseleerronde. Wat dat
inhield staat er niet bij vermeld. Een an
der woord is tornier: In ’t Zand was op
7 juli een tornier voor St. Jansknapen.
Ook hiervan is de betekenis onbekend.
De vlamkaart
De doelstelling van de St. Jansknapen
was verwoord in een programma. Hiertoe
behoorde het meeleven met de Kerk, het
versterken van het gezins
verband, waardering voor
de arbeid, gemeenschapszin,
liefde voor volk, vorstenhuis
en vaderland, ware blijdschap
in lied, spel en dans, liefde
voor de natuur en gezonde
lichaamsbeweging.
Net als bij de St. Michiels-
knapen, was er bij de Sint
Jansknapen een bevorderings-
en beloningssysteem. Zo was
er elke week een inspectie op
houding, groet of uiterlijke
verzorging. In een boekje
werden achter de namen van
de jongens met kruisjes de
resultaten aangegeven. Dan
was er de vlamkaart, want
een St. Jansknaap moest
voldoen aan de rangtoets voor de eerste
vlam. Op die kaart stond zijn naam en
de handtekening van zijn ouders en de
cohortleiding. Op de achterkant prijkte
de wet van de Sint Jansknapen: Wij zijn
van Jezus en Sint Jan een vriend!
Aan de binnenkant stonden de maanden
met daarbij een klein tekeningetje en
daarachter de kolommen voor de diverse
beoordelingen. Bij de vereisten voor de
eerste vlam hoorde dat er minstens zes
maal werd beoordeeld op: wachtwoord,
inspectie, vertelling of instructie, activi
teit en taak. De aftekening geschiedde
alleen indien de Sint Jansknaap gedurende
ongeveer een maand daaraan voldaan had.
EERSTE VLAM
EERSTE VLAM
«v- 'j*;
BATUM
1
Ki
HIJ HEEF]
NAAM
MWAAKDERANft-
-TOETS VOOR DE EERSTE VRAM.
HANDTEKENING VA
DE COHORTLEIDJNC
