I
1
r j
W7
.X'
J
11
Interieur van de rectoraats-
kerk van het Allerheiligste
Sacrament te Brakkenstein.
Er waren verder een
klooster en een juvenaats-
gebouw of kleinseminarie,
gebouwd in 1923. In 2010
is alles vervangen door een
appartementencomplex,
waarin een nieuwe kerk,
een nieuw klooster en de
bestaande kloostertuin
zijn geïntegreerd.
van iedere tegen het Duitse Rijk gerichte
handeling. Het was een groot moreel
dilemma. Bij niet tekenen wachtte
het transport naar een werkkamp in
Duitsland, in het andere geval verklaarde
men zich loyaal aan de bezetter.
De universiteit sloot vanaf 10 april 1943,
de datum dat de verklaring moest zijn
ondertekend, zelf haar deuren.Uiteindelijk
werd de loyaliteitsverklaring slechts door
twee Nijmeegse studenten getekend:
zij reisden op eigen gelegenheid af naar
het ministerie om daar hun handtekening
te zetten. Robert H.W. Regout S.J., hoog
leraar Volkenrecht, en Titus Brandsma
O. Carm., hoogleraar Geschiedenis der
wijsbegeerte en Mystiek, werden wegens
verzetsactiviteiten gearresteerd. Beiden
overleefden het concentratiekamp in
Dachau niet.
Tijdens het vergissingsbombardement
van Nijmegen op 22 februari 1944,
waarbij meer dan 800 mensen om
kwamen, gingen ook vele gebouwen
van de universiteit verloren. In maart
1945 werden aan de universiteit de
colleges officieel hervat. Het diploma
behorende bij het twee jaar uitgestelde
doctoraalexamen van Jan Bakker is
gedateerd 4 april 1945. In die twee jaar
van studie-onderbreking is hij vanuit
de kloosters in Baarlo en Brakkenstein
nauw betrokken geweest bij hulp aan
onderduikers en gevangenen.
Broeinest van verzet
Op zaterdag 14 augustus 1943 viel de
Sicherheitsdienst binnen in De Berckt
in Baarlo. Huisoverste pater Kockx,
kapelaan Jean Slots uit Weert en zeven
postulanten werden meegenomen naar
de SD-post in Maastricht. Ze werden
ervan verdacht hulp te verstrekken aan
onderduikers of zelf onderduikers te zijn.
Tussen de postulanten bevond zich Piet
Bakker, de broer van Jan. Ongetwijfeld
heeft de ene broer ervoor gezorgd dat
de andere vanuit Waarland een schuil
plaats kreeg om zo te ontkomen aan
de Arbeitseinsatz. Waarschijnlijk zijn
al deze onderduikers in Baarlo op een
of andere manier wel familieleden of
bekenden geweest van paters of broeders
van de Congregatie. Jos Govaert is niet
in Baarlo opgepakt maar een dag later in
Beugen bij Boxmeer, waar hij verbleef
als retraiteleider in een nonnenklooster.
De hele Baarlo-groep is op 7 oktober naar
het Polizeiliches Durchgangslager in
Amersfoort gebracht. (Zie Toendertoid 42).
Jan Bakker is ook in Maastricht opge
stapt en onopvallend meegereisd. Jean
Slots herinnerde zich dit nog: Pater
Bakker van Baarlo had achterhaald
dat wij zouden afreizen en was present.
Hij deed alle moeite ons een koffertje
met boterhammen te overhandigen, wat
later in Venlo lukte. Jan bleef in Venlo
achter. De gevangenen, inclusief zijn
broer Piet, reisden verder, zonder nog te
weten waar de reis zou eindigen. De reis
verliep zeer gunstig, vervolgt Slots, We
konden gezellig praten. We kregen een
Duitse krant in handen en konden ons
op de hoogte stellen van de ontwikkeling
der krijgsverrichtingen van de laatste
weken. We waren allen blij dat we uit
de cel waren en voortaan van elkanders
gezelschap konden genieten. We waren
erg benieuwd en huiverig voor wat
de toekomst ons zou brengen. Van het
station Amersfoort liepen we langs een
omweg naar het kamp.
Illegale gevangenenzorg
Van toen af zette Jan Bakker zich in om,
al reizende en schrijvende, afwisselend
vanuit Baarlo en Brakkenstein, contacten
te verzorgen tussen gevangenen en het
thuisfront. Illegale gevangenenzorg
14 Augustus 1943 - medio Sept. 1944,
luidde zijn omschrijving. Hij deed zijn
best de groeiende vraag naar pastorale
zorg binnen het kamp te ondersteunen,
in het bijzonder de mogelijkheden voor
liturgie-vieringen. De geïnterneerde
priesters vernamen van hem aan welke
minimale eisen liturgievieringen
l'*'ï
-
-
■«31
st-.
van het AllerK Sacrament
rff
®il
fejjj ‘r X
v,<
Kfr<
7 r s
ZX ^7
