EEN SPEL VAN VROEGER
Adrie van Ophem
18
Als ik welders om me heen koike op ’t skoölploin of langs de
weg, den denk ik: Speule kenne ze gien meer. Ze breke hun nek
over ’t speulgoed. Je zel ’t ze lere moete, want ze hange liever op de
bank voor de tv of zitte achter de pc. Dut was boi oös vroeger wel
aars. Speulgoed hadde wai niet zo veul, woi ware altoid in buiten
te voetballe, te cowboytje speule, spore zoeke in de winter deur de
sneeuw en
Het spel werd vaak
speuld met twei joos.
Loek Valk en
Adrie van Ophem.
Allerlai waardes
Elke speuler betaalde een inleg in de
pot, dat hiette het lot. Je sprake van
tevoren of wat de inleg was. Er werd
speuld met sters (stuiters), lodders en
prutknikkers. De sters hadde allerlai
kleurtjes, een koffiester was bruin,
Dat gooie was een vak ampart. Het
was een handighoidje. Je moste deur
je kniesies buige en je stien van achter
draaiiend over ’t grint skuive met
persies genog gang. As je je lot eruit
gooide met je stien, den mocht je nag
een keer gooie nei ’n plekkie weer of je
wou. Den kwam de taktiek om de bocht
koike. Je konne effies verder in het
speulveld legge gaan of je stien over de
mait gooie. Den kon je bai de volgende
beurt gooie vanaf de plaats waar die
stien lag. Wie twaid was, perbeerde ok
zoin lot uit de pot te gooie. Lukte dut,
den was ’t geloikspel en begon ’t spel
opnieuw. Maar miste de twaide speuler,
den werd ’t interessant. De eerste most
nou perbere met zoin stien die are stien
raak te gooien. Was die raak, den was
de twaide speler dood en most die in
de pot legge, wat eerste speuler ’r uit
maar de meiste hadde de kleur blauw
of zwart. Lodders ware wat groter en
die ware voif sters waard. Het minst
waard ware de prutknikkers: kloine
kalkknikkers met ien mat kleurtje.
Deervan most je ’r voif betale teugen
ien ster. Je dede al die sters, lodders en
knikkers in een jodekoekebus of los
in je diesek of in een zakkie met een
koordje erom. Je weunde tenslotte in
’t Bontezakkiesland.
Ik zel ’t spel uitlegge as ’r twei speulers
meedede. Ze ginge den an weerskante
van de pot staan met hun stien. Ze
perbeerde den omstebeurt de stien zo
dicht mogelijk op de oindloin te gooie.
Die streep hiette mait. Nag beter was
’t om de stien op die streep te koile.
Lag de stien op de loin, den kon de
aare speuler met zoin stien die van z’n
plaas ofgooie. Soms werd ’r met de
skoene mete, wie ’t dichtste bai lag. Wie
dat was, mocht den as eerste prebere
vanachter de maitloin zoin lot uit de pot
te gooie. En was ’t geloik, den gooide
ze naggeres.
Doöldere.
Dooldere dat
was een pracht
van een spel.
As eerste
ginge woi nei
de spoordoik,
weer woi hils
niet komme
mochte. Woi
zochte deer
nei doolders:
ronde stiene,
die goed in de hand lage, niet te groot,
te kloin of te zweer. Vond je een
geluksstien, den won je deer veul mee.
Wai speulde veul op ’t parkeerterroin
van De Posthoorn, want deer was een
pracht van een zwarte gravelbaan.
Een urf was ok goed, met prut en wat
kiezels d’r deur.
Eerst maakte je met je stien of je hiel
strepe, zodat je een vierkant kreeg
ommendebai tien bai tien meter. In de
middend maakte je een vierkant flook
potje, zo groot as een skroifskriffie.
Je speulde het spel met twei, drie of
hooguit vier joos, want aars raakte je
’t overzicht kwoit met al die stiene
in de arena.