GAS IN DE SLOOTGAARD
Joop Zutt
12
IJs laten branden. Naar men zegt is dit al een heel oud trucje.
Daarvoor zijn wel enkele strenge nachtvorsten nodig en als zich
dan onder het ijs een ‘luchtbel’ van betekenis heeft gevormd,
dan komt de truc. Met een spijker een klein gaatje boven de bel
maken, daarboven een brandende lucifer houden en voila: op het
ijs verschijnt een vlam. Gelijktijdig zie je de ‘luchtbel’ onder het
ijs langzaam verdwijnen. U heeft het misschien al begrepen: de
luchtbel bevatte geen lucht maar gas. Gas uit de sloot.
et is al jaren bekend dat op sommige
plaatsen spontaan gas uit de bodem
opwelt, maar voor het ontstaan daarvan
moeten we heel ver terug in de tijd, mis
schien wel miljoenen jaren. Ons land
bestond ooit uit tropisch bos dat in de
loop van die miljoenen jaren is verkoold
tot steenkool. Ook in Noord-Holland is
dat terug te vinden. Opmerkelijk is het
wel dat die laag steenkool onder Texel op
een diepte van 2300 meter ligt en onder
Amsterdam op 4000 meter. In het Pleis
toceen, 2 a 3 miljoen jaar geleden, is die
tropische warmte verdwenen. Nederland
was in deze periode afwisselend land en
zee en kende verschillende ijstijden.
Het ijs duwde de onderliggende grond
voor zich uit tot stuwwallen, die nog
steeds herkenbaar zijn in het glooiende
landschap in ’t Gooi, Gaasterland en het
voormalige eiland Wieringen. Tijdens het
Holoceen, de laatste 10.000 jaar, ontston
den langzaam maar zeker de contouren
van het huidige Nederland. De kustlijn,
te vergelijken met het huidige Wadden
gebied, ontstond met daarachter, aan de
landzijde, een groot veengebied. Dit
basisveen ligt nu op een diepte van 12
tot 22 meter en is samengeperst tot een
dun pakketje waarvan de dikte niet meer
dan 30 cm bedraagt. Dit dunne veen
laagje is vrijwel ondoordringbaar en
vormt zo een waterscheiding. Volgens
een onderzoek van de Rijks Geologische
Dienst, in 1988 uitgevoerd in opdracht
Hydrologische
opbouw en
grondwater-
stroming rond
Schermer en
Beemster
Noordzee
duinen
IJsselmeer
grens tussen zoet en zout water
stroming
Alkmaar Noordhollands Schermer Beemster
Kanaal
0
