DE MOEL: MOLENAARS VAN
DE WAARLANDS MOLEN
r
I
W
Piet Kleverlaan
8
Over de eerste honderdtachtig jaar van de geschiedenis van de
Waarlands molen is tot nu toe nauwelijks iets bekend. Op oude
kaarten staat in de Waarlandspolder een molen getekend. Dit
staat vast, maar verder ontbreken voor ons aktes en andere
schriftelijke bronnen van vóór 1750. Het zij zo, we zullen het met
de beschikbare gegevens uit de periode na 1750 moeten doen.
De Waarlands molen
in volle glorie.
Jarenlang het domein
van molenaarsfamilie
De Moel.
Detail van een
kadasterkaart uit 1819.
Ten zuid-oosten van de
molen is het
oorspronkelijke
molenhuijs ingetekend.
et vroegere Waarland, toen t Waert-
land genoemd, bestond uit oud land
en lag als een eiland tussen verschillende
meren, zoals de Slootgert, Schaepskuijl-
en Bleeckmeer. Door vervening klonk
de bodem in, waardoor de aanleg van
een omringdijk noodzakelijk werd.
Deze moest de bewoners van de polder
beschermen tegen het water van buitenaf.
Door deze dijk werd de natuurlijke af
watering op het buitenwater moeilijker.
Om het overtollige water te kunnen lozen
werd de Waarlands molen gebouwd.
Met zekerheid kunnen we vaststellen dat
deze molen gebouwd is vóór 1575. Op
een kaart van Beeldsnijder uit 1575 is in
’t Waertland een molen getekend. Een
tweede bewijs dat de molen zo oud is,
staat in een onderzoek van Mr. G. de Vries
over de Bedijking van de Slootgaard
in 1590. De bedijkers van toen wilden
weten hoe groot het oppervlak van het
droog te malen meer was en besloten het
gebied af te palen. In het boekwerk van
De Vries staat: een 8en paal is geslagen
omtrent in ’t royen van Scager Kerck en
den Waertmolen.
De Waarlands molen was voorzien van
een scheprad. Dit scheprad nam veel
ruimte in beslag en wanneer de molen
maalde, kon men elkaar nauwelijks ver
staan. Hierdoor was de molen niet geschikt
voor bewoning. De molenaar woonde met
zijn gezin daarom niet in de molen, maar
in de directe nabijheid ervan.
De molenaar kon niet naar eigen inzicht
handelen. Hij had te maken met een water
schapsbestuur. Er
waren toentertijd al
wetten over het be
heer en de waterhuis
houding van de pol
ders. Tussen de inge
landen van de polder
werden harde afspra
ken gemaakt o.a.
over de bemaling,
het onderhoud van
de molen en over het
traktement van de
molenaar.
Omdat geschreven
bronnen van de Waar-
landspolder uit die
ƒ-
I
i
I