39
Kruispannen op het dak
van Veluweweg 26.
Het huis in Oudkarspel, Voorburg-
gracht 403, is voorzien van links-
dekkende oude holle pannen. Dit werd
wel meer gedaan om stormschade te
voorkomen. De westenwind blaast in
dit geval over de pan heen in plaats
van eronder. Een linkse wel komt al
leen bij deze soort voor.
De neus van een pan
De dakpannen worden aangebracht op
panlatten die op hun beurt op daktengels
zijn gespijkerd. Dit om te voorkomen
dat er achter de liggende panlatten vocht
komt. De pan heeft aan de achterkant een
neus, waarmee hij achter de panlat wordt
opgehangen. De nok van het dak wordt
afgedekt met een vorstpan.
Vroeger werden de pannen bijgeknipt
of vulde de metselaar de overgeschoten
ruimtes op met specie. Maar nu zijn er
hulpstukken aanwezig, zoals een boven
en onderpan. Tegenwoordig zijn er in
Nederland zo’n twintig verschillende
soorten dakpannen in gebruik. De be
kendste is de betonpan. Deze is iets
groter dan de eerder genoemde pannen.
Ze zijn, evenals de andere pannen, in
verschillende kleuren leverbaar.
Een rondje Waarland
Waarland is niet rijk bedeeld met dakpan
soorten. Naast uiteraard de betonpannen
op woningen in de nieuwbouw zijn ook
nog de holle of Oudhollandse, de kruis
en de muldenpannen op verschillende
huizen te vinden.
Aan de Waarlandsweg 25 staat de ruim
negentig jaar oude boerderij Zelden Rust.
Een eenvoudige stolp met weinig versie
ring. Aan de onderkant van het rieten dak
is een rij van drie lagen rode Oudholland
se pannen aangebracht. Deze pannenrand
is nodig om het regenwater op te kunnen
vangen.Via de goot gaat dan het regen
water naar de waterput.
De woning aan de Weelweg 18 wordt al
bijna een eeuw bewoond door de familie
Stam. Op 10 mei 1916 trouwde Hendrik
Stam met Catharina Jonker. Ze kochten
deze woning toen van kapper Piet Gelder,
die even verderop een nieuw pand liet
bouwen. Toen ze in 1969 naar een huisje
bij Sabinahof gingen, kwam hun zoon
Aldert met zijn gezin in het ouderlijk huis
wonen. Dit dak is bedekt met grijze Oud
hollandse pannen.
De stolp van Cees Blankendaal en Marij-
tje Nieuwboer moest in november 1919
ingericht worden als kerk. Jo Keet kreeg
opdracht om voor hen een nieuw huis (nu:
Kerkstraat 57) te bouwen. Het dak van
deze fraaie woning is bedekt met rode ge
glazuurde kruispannen. Bovendien geven
de betonnen ornamenten boven de ramen
en de deur een specifieke uitstraling aan
dit huis. Opmerkelijk is ook het naam
bordje Westkade aan de oostzijde van de
woning, dat verwijst naar het vroegere
landpad naar de Westkade.
Waarlandsweg 1 met een piron als
versiering op de voorkant van de nok.
Deze vlakke pannen hebben opstaande
randen waarmee de ene pan op de andere
aansluit. Een vierde soort pan, die in dit
rijtje thuis hoort, is de uit Duitsland af
komstige muldenpan.
Omstreeks 1880 werd
de holle pan ook voor
zien van een zij- en
kopsluiting en zo werd
de verbeterde holle pan
(VH.-pan) geboren.
Vijftig jaar later ge
volgd door de opnieuw
verbeterde holle pan
(O.V.H.-pan).
