Overhaal:
Verlaat:
25
Voor een goed begrip moeten we terug
gaan naar het begin van de 20e eeuw. In
elke provincie werden de grote wegen
in twee klassen verdeeld. De weg van
Haarlem via Alkmaar naar Den Helder
behoorde tot de eerste klasse, was daarmee
rijksweg en viel onder het beheer van het
Departement van Binnenlandse Zaken en
Waterstaat. De wegen van de tweede
klasse, waaronder de weg Alkmaar-
Hoorn-Enkhuizen, waren in beheer bij
gemeenten en waterschappen. Deze
kregen jaarlijks een subsidie voor onder
houd van de provincie.
Het interlokale verkeer was in de eerste
twintig jaar van de vorige eeuw verveel
voudigd. Uitbreiding van het wegennet
met steun van de provinciale overheid was
noodzakelijk. In januari 1924 liet statenlid
E. Luden in een vergadering van de Provin-
De gemeente Heerhugowaard begint vanaf
de Laanderweg en aan de overkant eindigt
Harenkarspel met nummeren. De eerste
woning bij de brug bij het Niedorper Ver
laat had het huisnummer 1 gekregen. Nu
prijkt daar tegenover het prachtige polder
huis ’s Lands Welvaren met no. 46.
Nieuwe wegen
De beschreven Laanderweg is aangelegd
vlak na drooglegging van de Grote Waert.
Het onderhoud en de verbeteringen aan die
weg kwamen aanvankelijk voor rekening
van het polderbestuur. Na de verkavelin
gen, ongeveer veertig jaar geleden, zijn de
wegen in de polder Heerhugowaard over
genomen door de gemeente. Een uitzonde
ring hierop zijn de provinciale wegen.
ciale Staten een noodkreet horen: Wanneer
wij de feiten nagaan, dan is er eigenlijk in
onze provincie geen fatsoenlijke weg, de
1000 of1500 meter op het gebied van Bus
sum, de Kalverstraat in Amsterdam en en
kele andere stadswegen uitgezonderd. De
bezorgdheid van deze volksvertegenwoor
diger had op korte termijn effect. Er werd
door de Provinciale Waterstaat van Noord-
Holland een plan met 25 wegen gemaakt,
waarvan 200 km ten noorden van het IJ en
120 km ten zuiden ervan. De aan te leggen
wegen zouden de verkeersdrukte op de loka
le wegen verminderen en zouden minstens
moeten voldoen aan: ruim 5 meter breed,
waarop twee voertuigen elkaar kunnen pas
seren zonder aanzienlijk in vaart te minde
ren en zonder de wegverharding te verlaten.
Het nieuwe wegenplan moest toch hier
en daar worden bijgesteld. Verschillende
leden van de Provinciale Staten vonden
dat de wegen een minimumbreedte van
6 meter moesten hebben en ook de ge
raamde kosten vanf 5.- per m2 waren
aan de lage kant.
Over dit laatste punt kon de hoofdinge
nieur van de Provinciale Waterstaat, de
heer Ir. C.J.A. Reigersman, geen uitsluit
sel geven; de techniek van de wegverhar
ding stond immers nog in de kinder
schoenen. De kosten werden als gevolg
van de aangebrachte wijzingen en aan
vullingen geraamd op 22 miljoen gulden
(10 miljoen euro).
Het was de bedoeling om in 1927 te be
ginnen en het plan in vijftien jaar uit te
voeren.
Het Niedorper Verlaat
Het Niedorper Verlaat was een gehucht en lag in de vroegere banne van Oude Niedorp.
Eeuwenlang bestond er geen directe verbinding tussen het water van Niedorper Kogge en
dat van de boezem van het Geestmerambacht.
Wilden de Niedorpers met vaartuigen naar de Grote Waert of omgekeerd dan maakten
ze gebruik van een overhaal (overtoom) over de Zijdewint. Dat was erg lastig en daarom
bouwden de bestuurders van Oude en Niedorp omstreeks 1532 een verlaat of schutsluis.
Dit deden ze zonder toestemming van Keizer Karel V. Het was vragen om moeilijkheden.
Het Niedorper water had een hoger peil dan de Grote Waert en de mogelijkheid bestond
dat de sluiswachter van Niedorp ongemerkt water in de Grote Waert spuide.
De Zijdewint: een binnendijk en verbindingsweg tussen Valkkoog en de Langereis.
Het dorp Zijdewind dankt hieraan zijn naam.
plaats waar men met behulp van een windas of kaapstander kleine schepen
over de dijk trekt.
waterkering bestaande uit sluisdeuren, waarbij schepen in water met een
ander peil kunnen komen.
Uit de 49e bundel Oud West-Friesland, S.P. Borst.
