35
Rectificatie
In de vorige aflevering van Onwijs gaaf Onderwijs staat een storende fout. Op pagina
38 staat namelijk dat pastoor Velseboer in december 1945 notuleerde, dat de ouders
zijn aangespoord zoveel mogelijk hun kinderen elders op school te doen plaatsen.
Het vermelde jaartal is echter niet juist, dit moet zijn: december 1946. In de barre
winter van begin 1947 konden de kinderen uit de hoogste klassen, lopend door
bergen sneeuw, naar scholen in Noord-Scharwoude, ’t Veld of Heerhugowaard-De
Noord.
koperen spijkertjes kon ophangen, stond
voorin de klas. Wie kent het rijtje nog?
Probeer het maar: aap, roos, zeef, muur,
voet, neus, lam, gijs, riem, muis, ei, juk,
jet, wip, does, hok, bok, kous.
In die tijd was onze eerste Heilige Com
munie een hele belangrijke gebeurtenis.
Herinneren jullie je nog het samen oefe
nen van de Oefening van Berouw?
Barmhartige God, ik heb spijt over mijn
zonden, omdat ik Uw straffen heb ver
diend, maar vooral omdat ik U, mijn
grootste Weldoener en het hoogste Goed,
heb beledigd. Ik verfoei al mijn zonden
en beloof, met de hulp van Uw genade,
mijn leven te beteren en niet meer te
zondigen. Heer, wees mij zondaar gena
dig. Dit ging nog wel, maar weten jullie
nog hoe het voelde toen we voor het eerst
in de praktijk de biechtstoel in moesten?!?
Het ging met knikkende knietjes. En dan
die zonden: ruzie met broers of zussen,
een grote mond gegeven, een appel of
snoep gepikt, vieze woorden gezegd. Dat
was voor velen het standaard rijtje in die
tijd. De opluchting als je weer uit de
biechtstoel kwam. Dan de dag van de
Eerste Communie: nuchter blijven, de
zenuwen, je heilig voelen, thuiskomen,
lekker eten en tot slot de hele familie op
bezoek, die allemaal een gedachtenis
prentje van de aannemeling kregen.’
Naar ’t Veld
‘Vanaf dat moment moest je liefst elke
dag naar de kerk en ter communie gaan.
Meester Raas tikte met een sleutel op de
bank en dan mocht een volgende rij weer
naar voren gaan. Als we onze ogen dicht
doen en terugdenken, moet dat tikken
nog te horen zijn.
De tweede klas stond onder leiding van
juffrouw Bruijn. We gingen verder met
lezen en taal. Het rekenen werd weer in
gewikkelder. In deze klas maakten we
ook de bevrijding van ons land mee.
Groot feest. Vanuit deze klas naar de
derde. Eerst met meester Grummel, heel
kort, en daarna met meester Veenstra. De
vierde begon met meester Schmeddes.
De winter van 1946-1947 was streng,
daardoor kon het gebeuren dat het brand-
stofrantsoen van onze school opraakte.
Alleen de eerste en tweede klas konden
verwarmd blijven, de rest van de school
werd gesloten. De mogelijkheid werd
geboden, voor diegenen die dat wilden,
om naar ’t Veld te gaan. Sommigen van
ons hebben toen in die strenge kou dage
lijks de voettocht naar ’t Veld moeten
ondernemen. De vierdeklassers kregen
daar les van meester De Vries.’
Film, Vader en Verbunt
‘Toen in het voorjaar het weer het toeliet
dat de Waarlandse school weer open ging,
was meester Van der Ploeg de derde op
rij die de vierdeklassers les ging geven.
Met Van der Ploeg kwam er ook een film-
projectie-apparaat in de school. Jullie
herinneren je vast wel hoe de ramen dan
met grote borden werden verduisterd en
hoe in de stikdonkere klas het apparaat
begon te ratelen en te brommen en op
het doek heel streperig en schokkend
Nederlandsche Onderwijs Filmcentrale
verscheen. Kolenwinning, olie, spoorwe
gen, dijken en water
keringen, suiker, Hoog
ovens, graan en graan
oogst waren zo de on
derwerpen.
De vijfde klas begon
met meester Vader.
Die werd na een korte
periode afgelost door
meester Verbunt, de
voetballer van Longa
uit Tilburg. Dat voet
ballen was misschien
wel het enige dat hij
kon, want zijn onderwijs geven rooide
er niet op. Slaan en schoppen en tegen
ons zeggen dat we maar boeren waren.
Nooit is een fijne klas in zo’n korte tijd
afgegleden tot een klas vol narigheid.
Gelukkig was hij weer heel snel uit Waar
land verdwenen. We kregen toen voor de
laatste paar weken Sita Bakker. Wat zij
van ons dacht weet ik niet, maar als de
afgekloven wortels en maanzaadbollen
door de klas vlogen, denk ik dat ook zij
een heel moeilijke tijd heeft gehad.
