Gezicht vanaf de
Hogebrug op de
voormalige Smuigel-
polder, thans deel
van de gemeente
Heerh ugowaard.
Detail van een kadaster-
kaart uit 1885. De lange
smalle akkers zijn
oudland. Daar onder
zijn de percelen
druipland duidelijk
herkenbaar. Links boven
het sluishuis en de sluis.
polder. Zeer waarschijnlijk
was deze sluis er al voor de
droogmaking van de Grote Waert.
waterhuishouding van de Smuigel was
in 1636 opgesteld met de clausule dat de
Heren der Gecommitteerde Raden van
Westvriesland en Noorderquartier als
arbitrage-commissie konden optreden. In
het betreffende document staat te lezen
dat wanneer een eigenaar in de Smuigel-
polder met opzet de dijk of zijn land
verlaagde, waardoor zijn akker kon afwa
teren op de Heerhugowaard, hij een boete
kreeg van 25.-. Deze kon zelfs oplopen
tot 100.-. Ook voor de eigenaren in de
Heerhugowaard
golden strenge
voorschriften.
Als zij bij gebrek
aan water, bij
voorbeeld ten tijde
van droogte, de
dijk verlaagden
en water binnen
lieten, kregen zij
een veel zwaardere
straf. Een boete
van/ 100.-was
het minimum.
Het polderbestuur
van de Smuigel
had niet alleen te
maken met het
jaarlijks onderhoud
aan de dijken, maar
had ook de zorg
voor de sluis tussen
de ringvaart van
de Heerhugowaard
en de Smuigel-
Beunen, omlopen en haken
Om vanuit de ringsloot in de Smui-
gelpolder te komen moest men
door deze sluis. Twintig jaar na de
drooglegging van de Grote Waert
was de houten schutsluis ernstig
in verval geraakt. Er waren twee
mogelijkheden. Het voorstel
van de polder Heerhugowaard om
de sluis te dempen en de dijk door
te trekken, was in de ogen van de
ingelanden niet bespreekbaar. Voor
hen was de keuze gemakkelijk.
Ze wilden de sluis behouden om
de polder in en uit te kunnen varen
en ze beriepen zich op het feit, dat
het poldertje al jarenlang een ver
binding met open vaarwater had. Ook
kwam ter sprake dat de ingelanden de
jaarlijks terugkerende hoge lasten aan
het onderhoud van de dijken nauwelijks
konden opbrengen en dat hun aandeel
van de helft van de bouwkosten van een
sluis toch echt teveel was gevraagd. In
een overeenkomst van 12 juni 1651 werd
vastgelegd dat de polder Heerhugowaard
tot haren laste een nieuwe steenen schut-
sluijs en alles wat daer aff ende aen
dependeert als ’t bedammen, droochmaken,
25
