po
28
t Heenebosch, ingeklemd
tussen het water van de
ringvaarten van de Waar-
landspolder D ’Waert),
de Heerhugowaard en ‘de
Boomerwael’. Herkenbaar
is De Zydewind, een verbin
dingsweg tussen Valkkoog
en de Langereis.
Eén van de stukjes oud land in de
Waardgeerzen was De Heenebosch.
Dit poldertje is te zien op een kaart uit
1652 die is gemaakt naar aanleiding van
een grensgeschil tussen de heerlijkheden
Oudeniedorp en Heerencarspel.
We komen de naam De Heenebosch ook
tegen in een akte: Op 14 Januarij 1654
verkogt Abraham de Ghein, cruijdenier
te Amsterdam aan Trijntje en Jan Dircx
Vollenhove uijt Nieuwe Niedorp de
helft van een stuck lant in de Banne van
Haringcarspel, genaamt De Heenebosch,
belent de togt ten noorden en Claes
Michielsz. ten zuijden.
De dijken werden onderhouden en de
kosten hiervan gezamenlijk betaald.
Om allerlei politieke en financiële redenen
kregen pas aan het eind van de 16e eeuw
deze besturen meer bevoegdheden.
De Staten van Holland gaven bij octrooi
of concessie aan particulieren toestem
ming om een stuk land te bedijken of een
meer droog te maken. In zo’n octrooi
lagen de regels en plichten van bestuur
en ingelanden vast. Het was de eerste
democratisch gekozen bestuursvorm, maar
in de praktijk ging het wel eens fout. De
besturen van grote polders bestonden vaak
uit aanzienlijken uit de stad en namen
soms beslissingen zonder de ingelanden
naar hun mening te vragen. In de loop van
de 17e eeuw waren praktisch alle meren in
West-Friesland drooggemalen en hierdoor
kreeg het gebied binnen de Omringdijk
een ander gezicht. Vanaf die tijd was de
waterbeheersing in West-Friesland redelijk
onder controle.
Bos en weiland
Over de verklaring van de naam
Heenebosch bestaat geen eenduidigheid.
Volgens het etymologisch woordenboek
als is heen een synoniem van zegge.
Deze grassoort groeit op moerasgrond en
kan bijna één meter hoog worden. Een
andere uitleg ligt meer voor de hand.
Het woord heen of hene(n) heeft in het
Middelnederlands ook de betekenis
van weg. Er was in de 17e eeuw een
verbindingsweg tussen Valckcoog,
over Tolcke, De Vennick, Zydenskerck,
De Wael en Niedorperverlaat naar de
Langereys. Deze weg liep over een oude
binnendijk of Zydewind én ten westen
van deze weg lag ‘t Heenebosch.
Hier en daar stonden wat huizen
en boerderijen. Veeteelt was het
belangrijkste middel van bestaan.
Eigenaren lieten hun vee liefst dicht
bij huis grazen en als ze land tekort
hadden, werden braakliggende stukken
grond geschikt gemaakt voor veeteelt.
Speculanten uit de stad kochten deze
weilanden vaak als geldbelegging om ze
vervolgens door te verkopen aan kleinere
beleggers uit de regio. Deze zagen het
een tijdje aan en als de prijs hen aanstond
dan ging het land over in andere handen.
In een Opdragt-Briev uit 1733 staat
geschreven:
Jan Cornelisz Schager, Schoolmeester in
de Moerbeek en woonagtigh tot Nieuwe
Niedorp verkogt aan Rens Pietersz. Kuijte
en Cornelis Simonsz. Molenaar, beijde
wonende aan het Oude Niedorper Verlaat
een stuck weijdlandt genaamt de Heene-
bosch gelegen bewesten de Oude Niedor-
per Boomen, alhier op de
Ringsloot, belendt de kopers
selfs ten zuijden.
Later is de naam t (de)
Heen(e)bosch gewijzigd
in Boomerpolder. Op
de kaart van Hendrik de
Leth uit 1745 wordt de
ringsloot ten oosten van de
Waarlandspolder aangeduid
als De Boomer Wael. Er is
weinig fantasie voor nodig
om de naam Boomerpolder
te associëren met de Oude
Niedorper Boomen en
het naastgelegen water De
Boomer Wael. Wanneer de
naamswijziging is ingegaan,
vermeldt de historie niet.
