Waarland, januari 2003.
49
Een zesponder,
contra gewicht
en kattekop?
Contragewicht
De derde metalen bol met restanten van
een versiering leverde minder proble
men op. Dit bleek een gewicht te zijn
dat werd gebruikt bij een zware en grote
olielamp die ruim honderd jaar geleden
in gebruik was. Zo’n bol werd gevuld
met lood en aangepast aan het gewicht
van de lamp. De bol diende als contra
gewicht voor de lamp, waardoor de
lamp zonder moeite omhoog of omlaag
kon worden bewogen. Na het vullen met
lood werd de bol met een metalen plaat
je afgesloten.
Een deel van de bodemvondsten is door
de familie Poland geschonken aan de
Stichting Molenhuijs Waarland.
De komende maanden worden ze ten
toongesteld in een van de vitrines in de
expositieruimte. Voor u een mooie gele
genheid om tevens kennis te nemen van
de waterschapsgeschiedenis van de
polders binnen het ’Rondje Waarland’ en
de wisseltentoonstellingen.
Vragen,vragen
Met de toelichting van Age Visser is de
vondst voor een deel verklaard. In ieder
geval is duidelijkheid verkregen over
twee van de voorwerpen. Blijft natuur
lijk wel de vraag over hoe de voor
werpen in het land van de Firma Poland
Stoop terecht zijn gekomen. Eén kogel
zou nog een afzwaaier van de in de
Woudmeer opgestelde batterij kunnen
betekenen. Tenslotte stonden daar ka
nonnen opgesteld tijdens de Brits-Rus-
sische invasie en daar is daadwerkelijk
gevochten. Het contragewicht van de
olielamp is honderd jaar jonger en het
andere voorwerp is niet verder te
definiëren. Hoe die voorwerpen en met
welk doel ze aan de Diepgatweg terecht
zijn gekomen blijft een raadsel. Gedacht
wordt aan een vuilnisstort, of zou een
tuinder de voorwerpen hebben gebruikt
ter verzwaring van zijn ’mensenbeultje’
en ze na gedane arbeid gefrustreerd in
een kuil hebben gestort met de verzuch
ting: ’Dat nooit meer.’ Jan en Tiny
Poland weten het niet. U misschien?
Een kattekop?
Anders wordt het
met het tweede
voorwerp.
Age Visser heeft
het aan verschil
lende deskundigen
op het gebied van
wapens en techniek
voorgelegd. Zij zijn
er echter niet in ge
slaagd om aan te
geven waarvoor
het ooit is gebruikt.
Door medewerkers
van het Wageningse
museum voor oude
landbouwwerktuigen
is het voorwerp ook
bekeken. Zij denken
dat het mogelijk een
onderdeel is geweest
van een oude zuiger-
pomp. Zo’n zuiger-
pomp werd ’katte
kop’ genoemd. Een
waterpomp met een
grote, ronde, dikke
zuiger voor het weg
pompen van grond
water bij grondwerk,
aldus de van Dale.
Een andere veron
derstelling is dat het
voorwerp als ge
wicht behoorde bij een eerste primitieve
strohakselaar. Met deze twee veronder
stellingen moeten we het helaas doen.
gevoelige nederlaag toebrengen. Het
pakte anders uit. Ten koste van duizen
den doden en gewonden moesten zij
zich uit Noord-Holland terugtrekken en
Nederland - de Bataafse Republiek -
bleef vast in Franse handen. Een deel
van de gevechts
handelingen had
zich afgespeeld in
Langedijk. Dat uit
die periode enkele
kanonskogels in de
klei van het land
van Jan Poland
werden gevonden,
is dan ook niet
zo vreemd.
‘i.jpTT-', 4 tl
