amI
Wimpels van neusdoecken.
Herman Hartman van der Wonde.
‘Wel drie duysent in ’t getal’.
6
‘Henricus Benschop,
pastoor van Oudorp,
sloot zich met een grote
groep parochianen bij
hen aan.
De komst van de Schout deed de ge
sprekken verstommen, de spanning was
om te snijden.
Van der Woude reed met zijn gewapend
gevolg door tot de schuilkerk in Zijde
wind. Tot zijn verbijstering troffen zij
daar een grote menigte -in het verslag van
de gebeurtenissen wordt gesproken van
‘wel drie duysent in 't getal die hen zwij
gend doch bovenal dreigend stond op te
Henricus Benschop van Oudorp zich met
een grote groep parochianen bij hen aan.
Ook uit de stad Alkmaar volgde een flink
aantal mensen. Via de Huijgendijk kwa
men zij in Heerhugowaard, waar, halver
wege de Middelweg, pastoor Jacobus Me
nus uit de Zuidermeer en pastoor Petrus
Matthiae Praeterus hen met een grote
groep parochianen opwachtten. De
Middelweg volgend kwamen zij
k bij het Niedorper Verlaat. Ook
hier voegden zich weer veel
A mensen bij de stoet. Vicaris
Atfi De la Tone zag dit alles
M met toenemende bezorgd-
Ii heid aan. Hij was niet
gerust op de goede afloop:
V zoveel mensen zou wel
eens teveel van het goede
f kunnen zijn. De toediening
van het Vormsel zou met zo’n
aantal meerdere dagen in beslag
gaan nemen. Daarnaast dacht hij
aan de ‘strenghe placcaten’.
Vicaris De la Torre naderde De Weel. Hier
stonden al vele wagens langs de weg. Het
dorp Zijdewind zag zwart van de mensen.
Zij zwaaiden en riepen enthousiast naar
hem. De la Torre wist niet wat hem óver
kwam. Een dergelijk welkom had hij in
zijn loopbaan nog nooit eerder meege
maakt. Eindelijk kon hij pastoor Cleer-
besem in het gedrang ontwaren. Na een
kort welkom kwamen zij al snel overeen
dat de plechtigheden zo vlug mogelijk
moesten beginnen. De schuilkerk, een
Westfriese boerderij aan de zuidwestkant
van Zijdewind, bood voor deze massa
mensen absoluut onvoldoende ruimte. In
groepen van tweehonderd mensen zou het
Vormsel worden toegediend. De overigen
moesten buiten maar wachten. Pieter
Dissel en zijn mensen bleven de wacht
houden.
Herman Hartman van der Woude vertrok
met zijn Rakkers om halftwaalf in hoog
tempo uit Nieuwe Niedorp richting Zij
dewind, nadat ze eendrachtig besloten
hadden: ‘sonder eenigh uytstel op het spoe-
dighste, zich gesamentlijcken derwaarts te
transporteren, omme de saecke te onder-
soecken ende te doen dat Amptshalven be-
hooren soude. Tot dien eynde in alderyl
van de Sijdwind door de Weel, hebben ter-
stont ghesien dat veele persoonen uyt-
waert aen tot het preeckhuys toe op de
wacht stonden, die met wimpels van Neus
doecken, malkanderen adverteerden van
onse komste
Het waarschuwingssysteem van Pieter
Dissel werkte. Vicaris De la Torre en pas
toor Cleerbesem beëindigden onmiddel
lijk de plechtigheden. De schuilkerk werd
ontruimd en de gebruikte materialen weg
geborgen.
ƒ4'
Schout Herman Hartman van der Woude
had zijn mensen op 23 augustus bij elkaar:
Hendrick Klaesz Schoenmaker en Come
lis Dircksz Kistemaker, burgemeesteren tot
Niedorp, Klaes Klaesz Houtkooper, Arien
Pietersz Moerbeeck en Klaes Jacobsz,
Schepenen der stede Niedorp, de andere
Regenten ‘van huys en absent zijnde’. In
korte trekken schetste de Schout wat hem
bekend was van de plannen van pastoor
Cleerbesem. Hij sprak over de vele geruch
ten die de ronde deden, dat er een ‘Paep-
sche Bisschop’ naar Zijdewind al op weg
zou zijn en dat er van alle kanten wagens
met volk derwaarts reden om er het Vorm
sel, zoals ze dat noemden, te ontvangen.
Hij wees het College erop, dat deze erger
lijke komst van een bisschop, nu de vrede
met de koning van Spanje was gesloten,
absoluut verboden was en niet te tolere
ren. Ook bijeenkomsten met bijgelovigen
kon men niet dulden. Zouden ze dit toe
staan dan zou dat in de toekomst hele
kwalijke gevolgen hebben. Eenstemmig
werd besloten op te treden. Herman Hart
man van der Woude zou zijn gram mogen
halen. Hij was echter niet gerust op de
afloop, want zijn spionnen hadden al zeer
veel mensen richting Zijdewind zien gaan.