Jacobus de la Torre.
Herman Hartman van der Woude.
Jacobus de la Torre,
geboren te Den Haag
uit een van oorsprong
Vlaamse familie. Hij
overleed op 16 septem
ber 1661 te Huijbergen
N.Br.
geven om juist in deze tijd te getuigen van
hun geloof. Het toedienen van dit sacra
ment was echter voorbehouden aan een
bisschop.
In het prille voorjaar van 1649 kreeg pas
toor Cleerbesem het bericht dat bisschop
en apostolisch-vicaris Jacobus de la Torre
naar Noord-Holland zou komen. In het
diepste geheim werd zijn komst en de
plechtigheden rond de toediening van het
sacrament voorbereid. Daartoe riep pas
toor Cleerbesem vertrouwelingen uit zijn
werkgebied op om naar ’t Veld te komen.
De jeugdige Schout van Nieuwe Niedorp,
Herman Hartman van der Woude geboren
in 1621, kon zich er mateloos over op
winden. Ook zijn voorganger, Anthonius
van Meyerop, was al de nodige keren te
gen de Paepsche Afgoderye opgetreden.
Hij haalde het verslag van zijn voorganger
nog eens uit de kast en las daarin de
nauwgezette aantekeningen van Meyerop
er nog eens op na. Op 4 juli 1644, zo las
hij, was Meyerop naar de Campen gere
den tezamen met de Schepenen van Nie
dorp, Henrick Aelbertsz en Jasper Jansz
Koeman. Het huis van die vermaledijde
Cleerbesem hadden ze onderzocht en na
tuurlijk hadden ze de nodige paapse zaken
in beslag genomen. Bavo Cleerbesem was
zelfs zo brutaal geweest een deel van zijn
huiszolder tot kerk te verklaren. -Meyerop
had deselve deuren van buyten met drie
enckele middelnagele toegeslagen ende
gesloten; ende beneden gecommen sijnde,
hebbe denselven Bavo Cleerbesem belast,
d'selver kerck nyet weder te ontsluyten;
maer die gesloten te houden, ten eynde
daerinne geen conventiculen (buitenkerke-
carrière gemaakt. Als zoon van een wel
gestelde familie beschikte hij over ruime
financiële middelen. Genoemd werd wel
eens, dat de achterliggende gedachte bij
zijn benoeming zou zijn geweest, dat hij
met zijn vermogen geen beroep zou be
hoeven te doen op financiële bijstand
vanuit Rome. In de praktijk werd hij
tijdens zijn bewind echter voortdurend
door geldzorgen geplaagd.
’s-Gravenhage werd tot zijn standplaats
gekozen. Tot zijn taken behoorde ook het
toedienen van het Heilig Vormsel. In de
loop van 1649 zou hij hiertoe een reis on
dernemen naar het verre en geïsoleerde
West-Friesland. Hij moet er tegenop heb
ben gezien. Op verschillende plaatsen
moet hij de hevige weerstand tegen het
katholieke geloof hebben gevoeld en er
varen. Plaatselijke overheden hadden be
perkende maatregelen tegen de katho
lieken afgekondigd. Plakkaten lieten wei
nig te raden over met teksten waarin werd
geschreven over ‘Paepsche Afgoderye,
Superstitie (bijgeloof), ende Hiërarchie
De la Torre zal niet gerust zijn geweest
over een goede afloop.
De Republiek der Zeven Provinciën ken
de al geruime tijd geen bisschoppen meer.
Het was een missiegebied geworden,
rechtstreeks bestuurd vanuit Rome. In de
vredesbesprekingen met Spanje was ook
nadrukkelijk gesproken over het recht op
vrijheid van godsdienst. In oktober 1646
werd een nadere instmctie aan de Ne
derlandse onderhandelaars meegegeven:
'Dat niet anders te verwachten is, dan dat
de ware Gereformeerde Religie bij
tijde van Vrede van alle kanten sal
worden ondermijnt, ende inson-
derheyt de Papisten sullen aen-
groeijen ende sich komen te
stabilieren (stabiliseren), en-
M de daerin van hooger handt
■kj werden ghesupporteert en
W de gefavoriseert (begun-
Er stigen), ende dat men sich
9 sal fonderen (richten) op den
gemaeckten Vrede, en daer
door de principaelste (voor
naamste) reden komen te ces-
seren (op te houden), waerom de
voorgenoemde Pausghesinde tot noch
toe met meerder omsight zijn te onder
houden’. En dit ‘te onder houden’ bete
kende wel terdege ‘onder de duim houden’.
In diverse opdrachten aan de onderhande
laars werd dit punt herhaald. Uiteindelijk
was er in het ooit zo tolerante Holland
sprake van een gedogen van de katholieke
bevolking en in enkele gevallen van regel
rechte onderdrukking. In deze gespannen
tijd werd Jacobus de la Torre door de paus
benoemd tot vicariscoadjutor. Op 19 mei
1647 werd hij in Munster gewijd tot ti-
tulair-bisschop met de titel van aarts
bisschop van Ephese. De la Torre had snel
r.>7
V
4
I
Sb
