ONWIJS GAAF ONDERWIJS (VI).
ArnoldLantman - Joop Zutt
Zijn steun en toeverlaat.
Ongelijke gelijken.
Dirk Plaatsman fungeerde ruim vijfentwintig jaar als hoofdonderwijzer aan de
Openbare Lagere School te Waarland. Vol enthousiasme was hij in 1880 als dertig
jarige in de polder begonnen als hoofdonderwijzer aan de kleine dorpsschool. In al
die jaren had hij met wisselend succes en plezier in Waarland gewerkt. Hij was gezien
en werd gewaardeerd, dat wist hij en het deed hem goed.
Plaatsman miste haar intens. Altijd was zij
zijn steun en toeverlaat geweest. Vaak had
zij hem gecorrigeerd op zijn soms steile
manier van optreden. In conflictsituaties
kon zij zaken relativeren en deze in de
De verbindingsweg
tussen Dirkshorn en De
Weel maakte dat de
school voor de kinderen
veel beter bereikbaar
werd. Het oostelijk deel
van de weg werd later
‘Weelweg’genoemd. De
foto is gemaakt rond
1920.
juiste verhoudingen plaatsen. De anders
zo zelfverzekerde Plaatsman moet zich
onzeker hebben gevoeld en moeite heb
ben gehad om de draad van het dagelijks
bestaan weer op te pakken.
Het waren bewogen jaren geweest in het
leven van Dirk Pieter Plaatsman en
bepaald niet de gemakkelijkste. In zijn
privé-leven was hij diep getroffen door
het overlijden van zijn vrouw in de zomer
van 1904. Ruim 27 jaren waren ze met
elkaar opgetrokken in goede en kwade tij
den. Samen hadden ze hun gezin op
gevoed en tot beider voldoening hadden
drie van de zes kinderen hun bestemming
gevonden in het onderwijs. Juist op het
moment waarop de meeste van hun
kinderen waren uitgevlogen en het voor
zijn vrouw wat rustiger zou moeten wor
den, had de tyfus keihard toegeslagen. Na
een kortstondige ziekte was zijn geliefde
vrouw overleden.
Hij heeft ongetwijfeld moeten terug
denken aan de eerste jaren te Waarland
waarin hij op een prima manier samen met
burgemeester Comelis Francis van Ha-
ringcarspel zijn ideeën voor het onderwijs
ten uitvoer had kunnen brengen. De groot
ste voldoening gaf nog steeds de aanleg
van de nieuwe verbindingsweg van
Dirkshorn naar De Weel. Een weg, welke
de school voor praktisch alle kinderen
goed bereikbaar had gemaakt.
De schoolbibliotheek liep goed. Het
schoolverzuim was nu tot redelijke pro
porties teruggebracht. Minder tevreden
mocht hij zijn over de lessen in het nuttig
handwerken. Een terugkerende bron van
zorg. Onderwijzeressen bleken in de prak
tijk meestal maar korte tijd in Waarland te
willen blijven. De noodzakelijke conti
nuïteit in dat specifieke onderwijs werd te
vaak onderbroken, doordat een geschikte
opvolger moeilijk was te vinden. Ergeren
kon Plaatsman zich aan de matige belang
stelling voor het herhalingsonderwijs. Al
jaren scoorde hij met zijn leerlingenaantal
slecht ten opzichte van zijn collegae in
Kerkbuurt en Dirkshorn. Dat moet hem
ongetwijfeld behoorlijk dwars hebben ge
zeten.
Er moeten hem meer zaken hebben dwars
gezeten. Feit was dat Dirk Pieter Plaats
man en burgemeester Comelis Francis
goed met elkaar overweg konden. Door
22