De vlam in de pan.
T’sa, t’sa, laet ons aenvallen.
8
van dit geweld en dat zij niets over de
Zijdewinders te zeggen hadden. Herman
Hartman van der Woude kon hier niets
anders tegen inbrengen, dan dat hij alles
deed op last van de Staten van Holland en
West-Friesland en het gerechtshof. Hij
zou hen wel weten te vinden zodra ze
weer bij zinnen waren. Het volk had hier
echter geen boodschap aan. Ze hadden
niets met de Staten of het Hof te maken,
die hadden geen macht meer om hun
katholieke vergaderingen te beletten! Ze
hadden immers hun vrijheid herkregen
door de vorig jaar getekende Vrede van
Munster. Ze dreigden dan ook dat het
optreden van de Schout de koning van
Spanje ter ore zou komen. (Uit deze woor
den bleek duidelijk het verschil van in
zicht over het effect van het vredesver
drag. In de voorbespreking met pastoor
Cleerbesem, Willem Albertsz. en Pieter
Dissel was hier ook al sprake van.)
In het verslag dat de Schout van het
oproer maakte, vermeldde hij ook dat
gedreigd was hen allen te verbranden.
Zijn voerman, Jacob Comelisz. Ooster-
leeck, was bedreigd met de woorden:
De Schout en zijn mannen voelden zich
echter wel vreselijk in het nauw gedreven.
Ze moesten de opgemaakte inventarislijst
en de akte van borgtocht inleveren, Wil
lem Albertsz. en Pieter Dissel vrijlaten en
beloven dat niemand verder vervolgd zou
worden. Ende, wanneer wy maer in ee-
nige poincten weygerachtigh waren, was
den roep terstont onder het volck, t’sa,
t’sa, laet ons aenvallen, zijnde door nie-
mant te verspreecken. Lang hield Van der
Woude stand, maar toen de zaak opnieuw
uit de hand dreigde te lopen, gaf hij ein
delijk toe. De inventarislijst en de akte
van borgtocht moest hij voor de ogen van
de menigte verscheuren. Met handslag
van Comelis Jansz Venniker, afkomstig
uit Winkel en lid van het kerkbestuur,
moest hij plechtig beloven, dat er geen let
ter meer op papier zou worden gezet en
dat ze niets van de inventaris zouden af
voeren. Uiteindelijk wisten ze te ontsnap
pen, daarbij Willem Albertsz. en Pieter
Dissel onder schot houdend als gijzelaars
met zich meevoerend.
Opnieuw volgde een scherpe charge van
de Schout en zijn Rakkers. En opnieuw
wist men de aanvallers terug te drijven. In
het verslag van de gebeurtenissen staat
dan: ‘Al het welcke noch niet genoegh
zijnde, is het volck, hoe langer hoe booser
wordende, hoewel by ons alle discretie
wierde belooft, echter op de deuren ende
vensteren aengevallen, soeckende met
groote dreygementen ende gruwelijcke
scheltwoorden, daer teghens in te komen,
brengende stocken en palen rontsomme
aen het huys, delvende steenen uyt de
straet, soo ons van yemant van buyten,
door een venster wierde berecht, hou
dende het huys rontsomme wel twee uitren
langh beset, so dattet niet mogelijck was
voor ons daer uyt te komen De woe
dende menigte schreeuwde dat de regen
ten van Niedorp zelf de oorzaak waren
Gaande weg begon de zaak echter
volledig uit de hand te lopen. Tijdens de
verhoren, die eerst nog in betrekkelijke
rust waren verlopen, begon de menigte
buiten verder op te dringen. Luiken wer
den opengerukt en een eerste raam ging
aan diggelen. De Schout en zijn maten
kregen steeds meer dreigementen en
scheldwoorden naar hun hoofd geslin
gerd. De Niedorpers werden keer op
keer grof beledigd, er werd zelfs ge
dreigd hen te vermoorden. De Rakkers en
de Schout voelden zich verder in het nauw
gedreven. Zij moesten met ‘bloote de
gens, geladen pistoolen ende roers’ de
menigte van zich af houden. Ze trokken
zich terug in de schuilkerk. Opnieuw
drong de menigte op. Door de zuiddeur
en later de voordeur drongen ze schreeu
wend en joelend naar binnen, terwijl ze
riepen dat ze niks meer met de Schout te
maken wilden hebben. ‘Doch zijn deselve
gewapender hant met puer ghewelt,
houwen ende steecken, door den Officier
en Dienaer doen retireren. Met moeite
kregen zij deze tweede aanval onder
controle en wisten ze de mensen weer
naar buiten te krijgen. Maar de menigte
bleef opdringen. Van alle kanten werd er
met hout en stenen gesmeten naar de
gerechtsdienaren. Een derde aanval volg
de. Met balken en stokken werd de dars-
deur opengebeukt.