ONWIJS GAAF ONDERWIJS (V).
Arnold Lantman - Joop Zutt
Handig met naald en draad.
M££f.PJ£HD£DJ< S
7
Dirk Pieter Plaatsman kon in Waarland weinig kwaad meer doen. Als eerste en enige
hoofdonderwijzer in de gemeente Haringcarspel werden zijn bekwaamheid en grote
inzet geprezen in de notulen van de gemeenteraad. Een gratificatie van 100 ontving
hij na het bezoek van de schoolcommissie. En dat was bijzonder van het anders niet
zo scheutige gemeentebestuur. Een probleem in die jaren gaf het verplicht gestelde
vak ‘nuttig handwerken’ voor de meisjes. Handig was Plaatsman wel, maar breien en
merklappen, nee, dat was toch wel typisch materiaal voor een onderwijzeres.
met naald en draad, wel eventjes les zou
mogen geven. En omdat zij niet bevoegd
zou zijn, zou er met 200 wel genoegen
worden genomen. De schoolopziener gaf
echter geen toestemming voor deze ‘fraaie’
oplossing en besloot zijn tanden te laten
zien.
Een brandbrief van de school
opziener.
De merklap.
Een vast onderdeel van het
vak ‘nuttig handwerken
Anna Bommer maakte
haar werkstuk rond 1913.
Op 1 januari 1882 schreef de schoolop
ziener in het arrondissement Den Helder
een brandbrief aan de gemeente Haring
carspel. Na een vriendelijke inleiding ver
volgde hij met: ‘Het vak nuttig hand
werken is bij wet verplicht, doch in de
gemeente Haringcarspel is hieraan nog
niet voldaan. Ik stel voor de echtgenotes
van de onderwijzers te Waarland, Kerk
buurt en Dirkshorn als zoondanig te be
noemen. Burgemeester Jacob Swan riep
de hoofdonderwijzers bij elkaar en be
sprak het voorstel van de schoolopziener.
22 November 1880 werd in de gemeente
raad van Haringcarspel ‘gedelibereerd
over de aanstelling van onderwijzeressen
te Kerkbuurt en Waarland voor het vak
van nuttig handwerken, alwaar behalve
de ongeschiktheid der lokalen, hoogst
moeyelijke huisvesting voor de onderwij
zeressen te verkrijgen zal zijn en, bij de
overweging dat volgens het leerplan het
onderwijs in nuttig handwerken slechts
gedurende de Zomermaanden na den mid-
dagschooltijd zal worden gegeven, wordt
goedgevonden om vooralsnog eenigen tijd
met de oproeping der sollicitanten te
wachten en indien authoriteiten aandrin
gen: een onderwijzeres te benoemen te
Dirkshorn, indien aangedrongen wordt
ook voor 't Waarland en Kerkbuurt au
thoriteiten te overtuigen dat daartegen
onoverkomelijke bezwaren bestaan. Een
fraai staaltje van ‘we hebben lak aan Den
Haag!’, dat wel, maar de gemeente Ha
ringcarspel overtrad hiermee wel de wet.
Op 17 juni 1881 werd genotuleerd, dat
onderwijzeressen met de akte nuttig hand
werken niet zijn te krijgen. Een voorstel
om het salaris te verhogen naar 550 of
600 werd verworpen. Een plaatselijke
variant werd bedacht: ‘uit hoofde het bij
een onderzoek is gebleken, dat er in de
gemeente persoonen aanwezig zijn, gene
gen om slechts onderwijs te geven in dit
vak, doch wordt ook hieromtrent besloten
de jaarwedde te verminderen en te bren
gen van 300 op 200, waarvoor men
meent dat zij die betrekking gretig zullen
aannemen De mannen in de Raad dach
ten blijkbaar dat een plaatsgenote, handig
