RUST EN FRISSE LUCHT.
25
I
Het gezin van Dirk Bruin en Marijtje
Hoogeboom telde elf kinderen en woonde
omstreeks 1920 in een ‘werkmanshuisje’
aan de ringvaart van de Heerhugowaard,
nabij de spoorlijn Den Helder-Alkmaar. In
die tijd overleed hun dochter Mina op 23
jarige leeftijd aan t.b.
Er stond een ziekententje bij de vroegere
kaasfabriek (nu: Kerkstraat 2). Hierin lag
Al in de oudheid kende men het bestaan
van tering of tuberculose. Men had toen
geen idee hoe deze besmettelijke ziekte
werd veroorzaakt. In 1882 ontdekte de
Duitse geneeskundige Robert Koch dat
deze infectieziekte door de tuberkelbacil
via de luchtwegen of via het spijsverte
ringskanaal werd verspreid. Niet alleen in
Europa, maar ook in andere werelddelen
had men met deze ziekte te kampen.
In West-Friesland kwam vroeger de be
smetting via het darmkanaal vaak voor.
Men dronk vervuild slootwater of melk
afkomstig van besmet vee. Ook bij run
deren kwam besmetting door de tuberkel
bacil voor. Als de mensen waren besmet
kregen ze last van hoge koortsen, lus
teloosheid en vermagering. Zonder be
handeling was tuberculose (vaak afgekort
tot t.b.c of t.b.) een ziekte met een grote
sterftekans.
Rond 1900 heeft men in West-Europa een
begin gemaakt met de bestrijding van
deze ziekte. Er kwamen consultatie
bureaus en er werden bevolkingsonder
zoeken gehouden. Bij constatering van
t.b. werden de patiënten verpleegd in
ziekententjes of sanatoria. Men kon deze
ziekte toen alleen genezen met rust, frisse
gezonde lucht en aangepaste stevige voe
ding. Omstreeks 1950 beschikten de dok
toren over specifieke geneesmiddelen te
gen de bestrijding van t.b. en werd deze
volksvijand verslagen. Het sterftecijfer
daalde van 1 op de 500 inwoners in 1900
tot 1 op de 40.000 in 1960. Grote waak
zaamheid blijft echter ook nu geboden.
In het Westfriese gedicht van Riet Wever
Appel worden de Waarlandse zieken, die
in een tentje lagen, genoemd.
Annie de Jong, geboren op 3 maart 1926,
was een dochter van Simon de Jong en
Neeltje Pancras. Op 16-jarige leeftijd kreeg
ze last van reuma en werd zij door haar
moeder verzorgd. Ze lag dikwijls in een
tentje achter het huis (nu: Kerkstraat 75).
Annie hield van handwerken en schreef de
enveloppen voor de verjaardagsaktie van
onze jeugdbeweging. In 1967 verhuisde
ze naar ‘Het Dorp’ bij Arnhem. Ze over
leed op 21 juni 1973.
Willem Dekker woonde met zijn vrouw
Klasina Kuijs en kinderen aan de Weel-
weg (nu: nr. 3). Tezamen met zijn broer
Jan had hij een bollenkraam. In 1943
kreeg hij t.b. en moest kuren in een tentje
van 3 bij 2.5 m. Toen dit geen verbetering
in zijn gezondheidstoestand bracht, werd
hij verpleegd in het sanatorium ‘Dekkers-
wald’ te Groesbeek Gld. Willem Dekker
overleed op 3 mei 1972, 59 jaar oud.
Links: Jantje Dekker-van
Schagen, naast haar
schoonzus Suze Dekker.
Willem Jonker, een zoon van Simon
Jonker en Afra Plijter. Hij kreeg t.b.
omstreeks 1935 en omdat moeder toen al
was overleden, verzorgde zijn buurmeisje
Suze Dekker hem. Vader Simon was een
broer van Klaas, Jan en Gert Jonker.
Simon Jonker is later met de jongste
kinderen naar Alkmaar verhuisd.
