4.
SCHOUT, MAIRE,
BURGEMEESTER.
gF
Arnold Lantman
Einde aan de Franse overheersing.
50
Bij de Staatsregeling (de eerste grondwet)
van mei 1798 werd het grondgebied van
de Bataafse Republiek verdeeld in depar
tementen, ringen en gemeenten. Voor het
vaststellen van de gemeentegrenzen ging
men uit van de bestaande dorpen en ste
den. De gemeente Haringcarspel behoor
de tot het Departement Texel. De oude
heerlijkheden met de daarbij behorende
rechten werden vervallen verklaard. De
gemeenteraad werd gekozen door de
stemgerechtigde burgers uit de gemeente.
De leden van de raad benoemden uit hun
midden een voorzitter die als schout fun
geerde. Het departementaal bestuur moest
met het gekozen bestuur wél akkoord
gaan. Jaarlijks trad een derde deel van het
gemeentebestuur af.
Nadat ons land in 1810 bij Frankrijk was
ingelijfd, veranderde er het een en ander.
Nederland werd door Frans bevel opge
deeld in departementen, arrondissementen
en gemeenten. De gemeente Haringcar
spel behoorde vanaf dat moment tot het
‘Département du Zuiderzee’. In een ge
meente stond vanaf dat moment de
‘maire’ aan het hoofd. Hij, de adjunct-
maire en de leden van de zogenoemde
municipale raad werden benoemd door de
perfect, het hoofd van het ‘département’.
De raadsleden kozen uit hun midden een
gemeentesecretaris.
In die tijd werd op bevel van de Franse
Harenkarspel, vroeger ook wel geschre
ven als Heerenkerspel of Haringcarspel,
bestaat als bestuurlijke eenheid al sinds de
Middeleeuwen. In een oorkonde uit 1421
wordt Heerenkerspel, dat oorspronkelijk
deel uitmaakte van de heerlijkheid War
menhuizen, voor het eerst als afzonder
lijke heerlijkheid aangeduid. Jan-II van
Egmond, die de bijnaam ‘Jan met de bel
len’ had, was toen ook heer van Heeren
kerspel. Hij bezat de heerlijkheid van
1409 tot 1451.
Jan van Egmont, bijge
naamd ‘Manke Jan’.
Hij was de kleinzoon van
‘Jan met de Bellen en heer
van Haringcarspel van
1483-1516.
Maandag 21 november 1825 vond in het raadhuis van de gemeente Haringcarspel, dat
toen in Kerkbuurt stond, de installatie plaats van de gemeenteraad andere stijl.
Theunis Waagmeester was door koning Willem I tot burgemeester benoemd en ver
vulde tevens de rol van secretaris. Door de ‘Commissaris des konings’ werden Ariën
Boogaart en Cornelis Bos aangesteld als assessoren, raadsleden die we nu wethouders
noemen. Andere leden van de raad waren Pieter Francis, Ariën Swager en Heertje
Kooij, een herenboer die in Waarland woonde. Enige tijd later werd Jan Groot het
zevende raadslid van Haringcarspel. De gemeenteraad bestaat eind dit jaar 175 jaar.
Dit verhaal gaat over de veranderingen na de Franse overheersing en enkele andere
memorabele zaken van deze gemeente.
‘Z A
1
W
