ONWIJS GAAF ONDERWIJS (IV).
Arnold Lantman - Joop Zutt
Donkere maan.
‘Uw dw. dienaar laat weten,
17
oog op de donkere maan de keuze van
dien dag wel eenig bezwaar oplevert.’
Swan had natuurlijk gelijk. Half novem
ber zou het met een nieuwe maan ’s
avonds hartstikke donker zijn en voor de
sollicitanten een te zware opgave zijn om
op zo’n tijdstip nog naar huis terug te
keren. Swan maakte een nieuwe afspraak
zodat volle maan licht in de duisternis zou
verschaffen.
Uit een voordracht van zes kandidaten
kwam Dirk Pieter Plaatsman als de meest
geschikte uit de bus. Hij werd benoemd
tegen een jaarwedde van 800 met gratis
wonen en het vruchtgebruik van de tuin.
De beslissing werd snel
genomen: op zaterdag
examen en op woensdag
benoemd. Uit de Schager
Courant van donderdag
27 en van zondag 30 no
vember 1879.
In de Raadsvergadering der gemeente
Haringcarspel, van den 26 dezer, is benoemd
tot hoofdonderwijzer té Waarland, de heer D.
Plaatsman, hulponderwijzer te Kolborn.
Zaterdag 15 februari 1879 overleed burrie
Cees Francis. Vijfendertig jaar had hij lei
ding gegeven aan de gemeente Haring-
carspel. Zijn opvolger Jacob Swan had
gelukkig de nodige ervaring opgedaan als
lid van de gemeenteraad, maar de proble
men binnen de gemeente eisten wel een
groot deel van zijn tijd op. De armoede
binnen de gemeente was groot. Nu spre
ken we over de crisis na de oorlog 1870
’71 (Frans-Duitse oorlog), maar in die tijd
overviel de economische terugslag de
bevolking na een periode van toegenomen
welvaart. In maart 1879 moest Swan in
opdracht van de raad in onderhandeling
treden met geneesheer Huebert te Zijde
wind ‘ten aanzien van de armenpractijk
over behoeftigen in den Oosthoek (’t
Waarland, Slootgaard en Smuigelpolder
in deze Gemeente)’. Swan wist Huebert
zover te krijgen, dat hij de armenpraktijk
in de Oosthoek voor zijn rekening wilde
nemen tegen een vergoeding van 0.75 of
1 per recept. Ook het onderwijs vroeg
de nodige aandacht. Backum Pastoor ver
trok uit Kerkbuurt naar Nederlands-Indië.
Appelboom verhuisde van Waarland naar
Kerkbuurt en hulponderwijzer Blad had
aangegeven ook uit Waarland te willen
vertrekken. Met spoed moest voor Waar
land een goede opvolger worden gevon
den. De schoolopziener had maandag 10
november 1879 uitgekozen voor het solli-
citatie-examen. Jacob Swan maakte daar
tegen bezwaar. ‘Het examen zal wel tot
’s avonds laat aanlopen, zoodat met het
De in 1863 gebouwde Openbare Lagere School was inmiddels een vertrouwd punt
temidden in het land. Ouders en kinderen waren gewend aan deze plek. Verschillende
voetpaden doorkruisten de kleine polders, waarlangs de kinderen vijf of zes dagen per
week hun weg naar het onderwijs gingen. Aan meester Pieter Appelboom waren zij
net zo gewend. Vanaf 1865 gaf hij les en bracht hij de nodige kennis bij. Daarin kwam
plotsklaps verandering toen P. Backum Pastoor, de hoofdonderwijzer van de school te
Kerkbuurt, naar Nederlands-Indië vertrok. Appelboom solliciteerde naar deze func
tie en werd prompt in die plaats benoemd.
J1 Zaturdag had het vergelijkend examen
plaats voor de betrekking van boofdondcrwijzer
aan de school te Waarland in de gemeente
Haringkarspel. Aan het examen, dat te Dirkshorn
werd afgenomen, namen t4 sollicitanten deel.
Naar we vernemen is door den schoolopziener,
den heer mr. M. Büchner, het volgende zestal
tot voordragt ingezonden: I. Plaatsman, hulp
onderwijzer te Kolborn; a Roukens, idem te
Helder; 3. Kesteloo idem te Grotshuizen; 4
Loots, onderwijzer te Zaandam; 5. Asjes, ’hulp*
onderwijzer te Amsterdam en 6. Soers, idem te
Schagen1
