Jaarlijksche tractementverhoging
Haringcarspel stond in die jaren niet
De uitvinding van de
metalen kroontjespen
verdrong in circa 1850
de ganzenveer als
schrijfgereedschap.
Ganzenveer en het
onmisbare pennenmesje
verdwenen uit beeld.
De dertienjarige Maria zal de eerste tijd
niet veel meer hebben kunnen doen dan de
jongste kinderen bezig te houden, maar zij
ontwikkelde zich in de loop van de tijd tot
een goede onderwijzeres, met haar vader
als leraar en het goede voorbeeld. Zij
kwam uit een echte onderwijzersfamilie.
Haar opa, aan vaders zijde, was jarenlang
‘schoolonderwijzer te Heilo’ geweest.
Ook haar vaders broer Arie was werkzaam
in het onderwijs. Het zat dus in de familie.
Haar salaris werd overigens in 1867 ver
hoogd tot 50.
riep de hulp in van de schoolopziener. Op
4 juni 1866 behandelde de gemeenteraad
een ‘missive’, een officieel schrijven,
waarin de schoolopziener onder meer
schreef: ’dat de hoofdonderwijzer te
Waarland minstens door een kwekeling
behoort te worden geassisteerd; dat de
gelegenheid daartoe zich gereedelijk aan
biedt naar dien de dochter van genoem
den onderwijzer, daartoe alleszins ge
schikt is en het daarom wenschelijk is
haar van 1 Julij 1866 af bij de wet bepaal
de toelagen te verleenen. ’De schoolopzie
ner had voldoende gezag bij het gemeen
tebestuur om de aanstelling van Maria er
door te drukken. Besloten werd: ‘Maria
Appelboom te erkennen als kwekeling
tegen een toelage van f 25 ’s jaars, vanaf
1 Julij 1866.
bekend als een scheutige werkgever. Als
een jarenlange traditie kwamen verzoeken
tot salarisverhoging binnen van de hoofd
onderwijzers en de vraag om vrijstelling
van personele belasting. De verzoeken
werden even traditioneel ‘gewezen van de
hand’. De verzoekschriften werden steeds
afzonderlijk ingediend. In 1868 waren de
onderwijzers het blijkbaar zat. In een
gezamenlijk ingediend verzoekschrift
werd opnieuw aangedrongen op verho
ging van hun traktement. Dat leverde een
fraaie rel op in de anders zo rustige
gemeenteraadsvergadering. De volksver
tegenwoordigers hadden geen moeite met
een loonsverhoging voor Appelboom en
meester De Heer, maar Backum Pastoor
van Kerkbuurt bakte er in de ogen van de
raad niet al teveel van. Hem gunden ze
eigenlijk geen verhoging. In de notulen
van 24 augustus lezen we: ‘de Raad hier
omtrent niet eens kunnende worden, als
zijnde sommige leden van gevoelen zijn
dat niet alle onderwijzers evenveel aan
spraak hebben op de gevraagde verho
ging, overtuigd evenwel dat de thans vast
gestelde tractementen in een te ongunsti
ge verhouding staan tot die, welke in bijna
alle andere gemeenten van deze provincie
worden verstrekt, besluit: om naar aanlei
ding van artikel 50 der gemeente wet bij
stemming te beslissen hoe de gevraagde
verhoging te bepalen.Een stemming, dat
was al in jaren niet meer gebeurd. Meestal
werden besluiten met algemene stemmen
goedgekeurd. Hoe verdeeld de raad wel
was, bleek uit de stemming. Drie stem
men verklaarden zich voor een ‘jaarlijk-
sche tractementverhoging van 50’, ter
wijl drie stemmen zich verklaarden 'om
minstens f 100 verhoging toe te staan
De volgende raadsvergadering weiden de
notulen niet goedgekeurd. De laatste zin
werd doorgestreept en gewijzigd in ‘ter
wijl drie stemmen zich verklaarden in mil
deren geest en alzo deze zaak tot nader
aan te houden’. Tijdens de vergadering
van 14 september bleken de tegenstanders
de winnaars. De heren onderwijzers kre
gen geen salarisverhoging, doch slechts
een gratificatie van 50 voor één jaar en
overigens ‘het verzoek te wijzen van de
hand’. De onderwijzers lieten het er niet
bij zitten en brachten hun klachten naar
voren bij de schoolopziener. Die was het
volledig met hen eens en beloofde zijn
20
