SPOREN VAN HUIZEN LANGS DE RAILS. Spoorwegovergang Waarddijk met rechts het spoorhuis. De vrouw op de fiets is vermoedelijk Ma Bos. Den gaan ze maar met hun voor poten an de loop. Aan de noordkant van de Weelweg, op een lichte glooiing vlak voor het spoor, stond het spoorhuis nr. 26a. Op alle spoorhuizen stond op de buitenmuur een groot nummer geschilderd, dat goed zichtbaar was voor de machinist van de trein. De nummering van de huizen verliep per baanvak op volgorde, langs deze spoorlijn gerekend vanaf Den Helder. Machiel Zut, geboren op 15 maart 1918, huwde op 19 juli 1945 Catharina Maste- ling. Chiel was de zoon van Jan Zut en Cornelia Moras. Zijn vrouw Trien zag het levenslicht op 8 april 1917 te Spierdijk. Na hun huwelijk betrok het jonge paar de woning van bakker Busker (nu Kerkstraat nr. 8). Op zekere dag kwam W. Dekker van de gemeente bij buurman Dirk Knijn met het verzoek of hij met zijn gezin in het spoorhuis wilde gaan wonen. Omdat de kinderen van Dirk en zijn vrouw Nel nogal basseroetig waren, zag vader Knijn dat aanbod van Dekker niet zo zitten en wees het dan ook af. De kinderen van Chiel en Trien waren, doordat het huis van alle kanten tochtte, vaak ziek en de dokter raadde de ouders spoor gebouwd dat het leek alsof ze waren verkleefd aan de rails en één geheel vormden met het traject. In Waarland stonden toen vier spoorhui zen. Stonden, want daar is anno 1996 geen spoor meer van te ontdekken. Drie ervan worden beschreven. Het spoor huis, dat in de Smuigelpolder stond, wordt niet nader belicht. Hoe ging het er aan toe in het dagelijks leven van de mensen die in zo’n spoor huis woonden? Aan wat voor voorschriften moesten zij zich houden? Wisten zij instinctief, zon der op de klok te kijken, wanneer het snelheidsmonster hun huis voorbij raasde? Drie mensen, die een groot gedeelte van hun leven in een spoorhuis hebben gewoond, geven in dit verhaal hun indrukken weer. Volg het spoor van hun leven langs en met het spoor. Met tomeloze snelheid spoedt de voor uitgang door de maatschappij. Het startsein van de industriële revolutie begon zo rond 1750 in het overwegend agrarische Engeland en de ontwikkelin gen breidden zich uit over het vaste land in Europa. Toen in 1776 de stoom machine werd uitgevonden kon de pro ductie in de fabrieken worden geme chaniseerd. Grauwe fabrieken met hoge schoorstenen, die wolken warme stoom uitbliezen, brachten een opmer kelijke verandering in het stadsbeeld teweeg. Ook Nederland ontkwam niet aan dit niet te stuiten proces. Nadat een plan om van staatswege spoorwegen aan te leggen was mislukt, werd in 1837 de particuliere Hollandsche Ijzeren Spoorweg Maatschappij opgericht, die op 20 september 1839 de eerste spoor lijn tussen Amsterdam en Haarlem opende. Al spoedig werd het spoorweg net, gelijk een web met ijzeren draden, wijdvertakt. De hoofdlijnen tussen de grote steden, waar de bevolkingsdicht heid het grootst was, werden eerst aan gelegd. In 1865 kwam de aanleg van de spoor lijn Alkmaar-Den Helder tot stand. Twee stalen linten doorsneden akkers en weidegronden. Met de komst van het spoor werden huizen gebouwd voor de mensen die bij het spoor werkzaam waren, zoals machinisten, onderhouds werkers en toezichthouders. Deze woningen waren zo dicht naast het 26

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Toendertoid: Stichting Waarland van toen | 1996 | | pagina 28