1
o o- o. o o' a
Li
O O
o c o
r
Tweede Wereldoorlog.
L-l
Centraalpost met
van boven naar
beneden: valklep-
jes, klinken, koor
den en spreekwek-
sleutels.
De centrale bij mevrouw
Koopmans verdwijnt.
Sinds de uitvinding van de telefoon door
Bell in 1876 zijn de ontwikkelingen niet
stil blijven staan. Ook in Waarland nam
het aantal aansluitingen fors toe en het
aantal te voeren interlokale gesprekken
steeg eveneens flink. Om de wensen van
de abonnee te kunnen vervullen, was het
nodig om stappen op het pad van de
automatisering te zetten. Aan de Oude
Verlaatweg, een doodlopende weg aan de
provinciale weg tussen het Verlaat en De
Weel, werd de geautomatiseerde tele
fooncentrale voor het gebied van Oude
Niedorp gebouwd. De opdracht hiervoor
werd in het voorjaar van 1940 verstrekt.
Merkwaardigerwijs was de Duitse bezet
ting niet of nauwelijks van invloed op de
bouw en ingebruikname van deze cen
trale. Op 29 oktober 1940 vond de ope
ning plaats. De centrale was van het F-
systeem van de Duitse firma Siemens en
had een capaciteit van 150 aansluitingen.
Bij de start waren er echter al 134, in
Oude Niedorp, ’t Veld, Waarland en
Zijdewind tezamen. Ook toen vond er een
omnummering plaats: de abonnees kre
gen een 3-cijferig telefoonnummer. Het
nummer van Jan Jaspers werd 215 en
Wolfswinkel was vanaf die tijd telefo
nisch bereikbaar onder nummer 214.
Mevrouw Koopmans-Tas van het Oude
Niedorper Verlaat behoefde haar centrale
niet langer te bedienen. Haar werk werd
door de geautomatiseerde centrale over
genomen. Overigens bleef zij wel bij de
PTT werkzaam. Zij had een druk hulp-
postkantoor en de postbezorging voor de
regio geschiedde vanuit dit kantoor.
stond zowel de begin- als eindtijd van het
gesprek vermeld.
Een centraalpost had 10 tot 20 koorden,
waarmee de telefoniste eenzelfde aantal
gesprekken gelijktijdig kon laten plaats
vinden. Vielen er op een centraalpost drie
klepjes om, dan hadden de drie daarbij
behorende abonnees de hoom van het
telefoontoestel afgenomen. De telefoniste
kon ze slechts één voor één doorver
binden. Nummer drie moest daardoor
soms wel erg lang wachten.
In onze omgeving ging het er echter heel
gemoedelijk aan toe. Iedereen kende
immers iedereen. Meestal werden de
abonnees met naam en toenaam genoemd
als er een verbinding tot stand moest wor
den gebracht. Als de werktijd er voor de
telefoniste op zat, was het in onze buurt
niet langer mogelijk om lokaal of inter
lokaal te telefoneren, en moest er tot de
volgende dag worden gewacht. Het kon-
takt met de medewerksters van het hulp
kantoor te Oude Niedorp was echter van
dien aard, dat men niet te beroerd was de
centrale enige tijd langer te bedienen.
Werd echter van deze goedheid van
mevrouw Koopmans-Tas misbruik ge
maakt, dan werden de stekkers losgehaald
en was het over met deze extra vorm van
dienstverlening.
De Duitsers hebben tijdens de Tweede
Wereldoorlog veel vernielingen aan ons
telefoonnet aangericht. Dankzij voldoen
de reserves van materieel en personeel
kwam de PTT de gevolgen van de Duitse
overrompeling in de meidagen van 1940
spoedig te boven. Kwalitatief gezien werd
het vooroorlogse peil niet meer bereikt.
Onder het mom van behartiging van de
Duitse berichtenverkeersdiensten ver
sterkte de bezetter geleidelijk zijn greep
op de PTT. De telefoondienst kreeg door
de oorlog veel te verduren. Vanaf 1941
werden op last van de bezetters steeds
meer abonnees afgesloten; eerst waren dat
r
’.w
r
28
i
