Het verhaal van Joop Zutt.
Joop Zutt.
42
De militaire dienstplicht voor Neder
landse jongemannen kwam in die jaren
natuurlijk te vervallen. Hiervoor in de
plaats bedacht de bezetter de Arbeids
dienst. Alle achttienjarigen werden via de
gemeente aangemeld bij de Nederland-
sche Arbeidsdienst in ’s-Hertogenbosch.
Deze instantie keurde de arbeidsdienst-
plichtigen en na ongeveer een halfjaar
werden zij opgeroepen voor de Arbeids
dienst. Als wapen kregen zij een schop en
gedreigd, vond een aantal mensen het
toch maar beter een radio in te leveren.
Dat werd dan wel een krakkemikkig en
oud exemplaar. De goede toestellen wer
den verborgen. Cor Dekker raakte op
deze manier van al zijn tweedehands
radio’s af. Gevolg van de Duitse aktie was
wel, dat de Waarlanders niet meer open
lijk naar Radio Oranje konden luisteren.
Dit gebeurde in het vervolg heimelijk en
daardoor werd het echte nieuws niet lan
ger vrijelijk doorverteld. De mensen
waren van hun betrouwbare nieuwsbron
verstoken.
mochten zij spitten. Spitten in de pas
drooggelegde Noord-Oostpolder, spitten
aan de Atlantik-wal, spitten aan de verde
digingswerken van de Duitsers. Wanneer
hun diensttijd èrop zat mochten ze naar
huis. De bezetter was echter in het bezit
van hun namen en adressen. In de loop
van 1943 werden zij, nu tezamen met ook
oudere mannen, opgeroepen voor de
bezettende macht. Aan het zo rustige dorp
waren tot dan toe de meeste dwangmaat
regelen van de bezetter voorbij gegaan.
Een maatregel, afgekondigd eind mei
1943, raakte echter praktisch iedereen. De
Duitsers verwachtten, dat bij een nade
rende invasie, de bevolking via de radio
instructies zou krijgen om in verzet te
komen en sabotage-akties te ondernemen.
Besloten werd alle radio’s in beslag te
nemen. Iedere rechtgeaarde Nederlander
luisterde bijna dagelijks naar de uitzen
dingen van de Engelse radio, Radio
Oranje of De Brandaris, ondanks dat dit al
in juni 1940 nadrukkelijk was verboden.
De mensen hunkerden echter naar
nieuws, liefst hoopvol nieuws, uit een
betrouwbare bron. De Duitsers dachten
de aktie vrij gemakkelijk te kunnen uit
voeren door het inbeslagnemen van het
register van houders van luistervergun-
ningen. Dat viel tegen. De meer dan één
miljoen kaarten leenden zich niet voor
controle. Een andere poging werd ge
daan. Rauter gaf de Nederlandse politie
opdracht om in de ochtend van 9 juni
1943 bij de radiohandelaren de sinds ’37
bijgehouden verkoopregisters in beslag te
nemen. Heel wat politiemensen seinden
de handelaren tijdig in en die moesten dan
maar zelf zien hoe ze dit oplosten. Cor
Dekker, de vader van Broer, was in
Waarland een bekend figuur. Op velerlei
terrein was hij aktief: kassier van de
Boerenleenbank, postkantoorhouder,
elektricien, rijwielhandelaar en taxi
chauffeur. Via, via kreeg ook hij de tip
over wat hem de volgende dag te wachten
stond. Hij had tot dan toe zijn verkoopre-
gister keurig bijgehouden. In overleg met
zijn vrouw Agie Veldman bedacht hij een
afdoende oplossing. Het register werd
verbrand en over een blok met giroformu-
lieren werd de inktpot omgekieperd. Cor
was nog wel bang dat de inkt niet tijdig
zou zijn opgedroogd. De volgende mor
gen meldden wachtmeester de Weijze en
onbezoldigd veldwachter Kempers zich
bij huize Dekker. Cor en Agie disten een
fraai verhaal op over één van de kinderen,
die de inktpot had omgegooid. Het regis
ter was daardoor zo verknoeid dat hij het
maar had weggedaan. Als bewijsstuk liet
hij de giroformulieren zien. De Weijze en
Kempers namen dit verhaal keurig op in
hun procesverbaal en keerden onverrich
ter zake terug naar Dirkshom. Cor pikte
nog een klein graantje mee van de Duitse
aktie. Toen met strengere straffen werd
1|
i
