Staken in Waarland.
Uit betrouwbare bron.
Cor Dekker op rapport.
Vaak maakten de Waarlandse tuinders, in
alle ’Gemütlichkeit’, een praatje met deze
eenzame soldaat. Heel vervelend was het
dat de kranten waren gecensureerd en dat
het verboden was naar Radio Oranje of de
Engelse zender te luisteren. Ook werden
veel produkten schaars. Alles kwam op de
bon. Om bonnen te verkrijgen moest men
met het persoonsbewijs, een keer in de
maand naar het café van de Weduwe
Stoop. Had je eenmaal bonnen, dan waren
de produkten vaak niet in voorraad. Het
leven werd langzaam maar zeker schraal.
De April-Mei-staking opende voor veel
mensen de ogen voor het kwaad van de
Op donderdag 29 april 1943 werd door de
Wehrmachtbefehlshaber in den Nieder-
landen Christiansen bevolen, dat alle
voormalige soldaten van het Nederlandse
leger terstond in krijgsgevangenschap
moesten terugkeren en dat zij naar
Duitsland zouden worden afgevoerd. Dit
bevel veroorzaakte een geweldige beroe
ring in Nederland. Begonnen vanuit
Twente, ging Nederland op grote schaal in
staking. Zo ook in West-Friesland, zo ook
in Waarland. Zaterdag 1 mei werden de
mensen gewaarschuwd: ’’Stop met je
werk, we staken. Heel Nederland staakt!”
De tuinders hadden feitelijk geen benul
hoe ze aan deze oproep gestalte moesten
geven. Velen gingen die morgen maar
naar de kerk. Na afloop van de viering
konden ze met elkaar overleggen hoe ver
der te handelen. Een aantal ging de polder
in en probeerde de werkenden te bewegen
de spade te laten rusten. Freek van
Schagen en Dirk Dekker (Bram) zagen
dat de Waarlandsmolen nog in bedrijf
was. Zij togen naar molenaar Toon
Broersen en eisten dat de molen zou wor
den stilgezet. Toon liet zich door hen niet
zomaar de wet voorschrijven en zei dat hij
slechts opdrachten van het polderbestuur
had op te volgen. Het meningsverschil
liep stevig uit de hand. Freek van
Schagen, bekend met de werking van een
molen, probeerde door middel van de
vang de molen stil te zetten. Er vielen
klappen en Freek raakte tegen de grond.
De molenaar hield de zaak draaiende tot
de opdracht om de molen stil te zetten van
het polderbestuur kwam. Uiteindelijk
kwam alle bedrijvigheid in ons dorp tot
stilstand, evenals in vele andere Westfrie-
se dorpen. De Duitsers traden met bruut
geweld op tegen de stakers. Hoofd van de
SS in Nederland, Rauter, paste het politie-
standrecht toe. Tachtig mensen werden
gefusilleerd. Op straat waren nog eens 95
Nederlanders doodgeschoten. Hulp vanuit
Engeland was niet te verwachten. Dat de
staking in Waarland ook een dodelijk
slachtoffer zou eisen, had niemand in ons
dorp zich kunnen voorstellen. Een Duitse
patrouille schoot onmiddellijk. Piet Pater
viel dodelijk getroffen neer. Arnold
Lantman beschrijft in dit nummer de toe
dracht van een uit de hand gelopen mo
ment tijdens de stakingsdagen, de reactie
van de bezetter daarop en de noodlottige
afloop. Lang was het parool in Waarland:
Gewoon doen, niet mee bemoeien, het zal
wel overgaan. Nu gingen voor velen pas
de ogen open voor de harde realiteit van
de bezetting.
rappowteeren;------
Door ons is op Woensdag 9 Juni 1943 een nader on
derzoek. ingesteld en gehoord de navolgende radiohandelaren.
-CORKEDTS DEKTEft, -
wonende te Harenkarabel Waarland wijk D.Nb53,die verklaarde;
"Aan mij is wel een afleverings-register uitgereiktdoch
hier is een pot inkt,door een mijner kinderen over gegooid
en was niet meer leesbaar. Dat hier inkt over gegooid was,
bleek/üit het feit,dat Dekker een giroblok vertoonde,hetgeen
er naast gelegen had en eveneens met inkt was besmeurd.Re
den waarom ik het heb weg gedaan.Een nieuw heb ik later niet
meer aangevraagd omdat het niet meer werd gebruikt -
Naar aanleiding van een schrijven van den Geweste-'
lijk Politie President te Amsterdam d.d. 5 “uni 1943 No.P
372-43,waarbij de in beslagneming verkoopregisters van er
kend Radlo-handelaren werd verzocht en in opdracht van den
Heer Politlegezagdrager te Hargakarsoel,hebben wij.Marlnus
Willem de Tejjze,wachtmeester der Marechaussee;en Theodorus
Kempers.onbezoldigd rijksveldwachter,overgegaan naar de
Marechausseebeiden behoorende tot de Groep Schoor1 en de
post IHrkshorn, UEdelAchtbare beleefd het navolgende te
41
