actïjtfc fits SiUitmcttits.
De kosten voor de werkzaamheden werden ver
deeld over Alkmaar, Schoorl en de brouwers. De
brouwers moesten zorgdragen voor verbreding
van de Damsloot zodat de veerschuiten konden
passeren indien een waterschuit bij de bak lag.
Behalve graafwerk behelsde dit tevens de aanleg
van beschoeiingen en een nieuwe aanlegsteiger
voor de veerschuit. De kosten van een schot en
een wierrooster in de Geestwatering ten westen
van het huis van Willem Wormgoor waren ten
laste van de brouwers, maar dat spreekt voor
zich. De notariskosten waren voor de brouwers.
ze op de eerste vier van de zestien artikelen van
het concept geen commentaar hadden, omdat
dit al was uitgevoerd door de bestuurders van
Alkmaar en Schoorl. We zien hier de dubbel
rol van Dirk van Foreest in beide besturen.
>1 i.'.*
De hoogte van de bak en drempel waren zeer
belangrijk om te voorkomen dat water uit de
Schermerboezem de polder inliep. Evenzo was
het vereist dat de polder zijn overtollige water
via de bak kwijtraakte. Het stak dus zeer nauw.
Jan Nierop, landmeter uit Schoorl, kreeg de
opdracht dit precies uit te zoeken. In de zomer
van 1769 verrichtte hij met zijn assistent(en)
metingen. Verbazingwekkend is dat hij in
staat was de hoogte van de Geestwatering ten
opzichte van het maaiveld van de Grootdam-
merpolder op verschillende plekken tot op een
duim nauwkeurig te bepalen. Hij bepaalde hier
mee het hoogteverloop. In de meerpaal in de
Damsloot bij het huis van veerschipper Jan van
Wiesel sloeg hij drie spijkers als merktekens.33
Eén zal wel voor het peil van de Damsloot, de
Schermerboezem, zijn geweest.
Landmeters volgden een gedegen wiskundige opleiding, sommi
gen zelfs aan de Universiteit van Leiden. Na een succesvol examen
kregen ze een aanstelling van het Hof van Holland. Ze beschikten
over meetinstrumenten voor hoekmeting, zoals de Hollandse
cirkel. Christiaan Huygens ontwikkelde een instrument voorzien
van een kijker. Een enkeling kwam in vaste dienst van een hoog
heemraadschap, zoals vader en zoon Dou die grote opdrachten
van jaren werk uitvoerden. De meesten kregen slechts af en toe een
opdracht, bijvoorbeeld bij de aanleg van een polder, een dijkverbe-
tering of bij een dispuut over land of water. Omdat ze daar niet van
konden bestaan, hadden ze (bij)banen. Vanwege hun goede oplei
ding was dat vaak als notaris of in het plaatselijk bestuur.34 De hier
genoemde Schoorlse landmeters waren schout (Nierop), secretaris
(Nierop, Vader) of poldermeester (Crijnsman).
In het contract werd de hoogte van de goot
steen (bodem) en drempel van de bak zeer
nauwkeurig voorgeschreven. Om extra water
op te vangen mochten de brouwers een hou
ten schotje boven de drempel plaatsen. Maar
als ze dit na het water laden niet weghaalden
moesten ze een boete van twintig stuivers aan
de schout van Schoorl betalen. De waterbak
kreeg een huisje als bescherming tegen blade
ren en watervogels. Wanneer dit is gebouwd is
onduidelijk. Het was er al wel in 1821.
Hoewel het Amsterdams Peil met peilscha
len zich toen al wel van Amsterdam naar de
hoogheemraadschappen Rijnland en Delfland
had verspreid was dit nog niet het geval in de
Schermerboezem.35 Nierop moest dus zelfhet
peil vaststellen en markeren. Tien dagen later
herhaalde hij zijn metingen ter controle.
53
33 RAA 0346, inv.nr 29, inspectierapporten Jan
Nierop, 25 juli en 3 augustus 1769.
Leerboek voor land
meters uit 1600
34 Diederik Aten, e.a., Dou, landmeters in Rijnland en Hollands
Noorderkwartier.
35 Petra van Dam, Van Amsterdams peil naar Europees referentievlak, 34-39.
■- -
Lcctc i idc alle rcch re enctecrom fi jdtgc La ndcn,
Ikulfhen, Bc-fntgwrdep, einde ander velden Li»
¥«l na kIihI|i du Qu&inot*1* Ihndrj ha frlrc.
ff vftfhfi&x tmrt twUfj*
arai^rbrtUJkriXtardarr .'rr Ziram Jr.
EMn nimf mw m bunch um ffbrehrtitïf(um
lohioSrrr.i Jt>r jtfmt lammer Lipïni ^anr^zi Ëi’riüttr rn
jiq lx- j liMImKrnl h? 6m taai
antave^l
fahanSfani ^*5tt tfttrt lammrt bpïni Vnrfiüj
J- X—1’_ i. ,,m. i ia n B— Ix.l. ->■-
4
