30 Ibidem, 90.
2
De bestuurders van Alkmaar en Schoorl
stelden een contract voor de waterleverantie
op. De brouwers mochten commentaar op het
concept leveren. Dat deden ze uitgebreid in
een lijvig document.32 Subtiel gaven ze aan dat
De bebouwing van
Schoorldam aan
overzijde van de
Rekere is weggelaten.)
Hoe kwamen die dan aan hun water? Dat
was uit de waterbak bij Schoorldam. Die werd
namelijk niet genoemd in de overeenkomst
van 1635. De waterbak zal pas na dat jaar zijn
aangelegd, maar wel voor 1646, zoals we eerder
constateerden. Het gebruik van de waterbak
te Schoorldam was dan ook niet contractueel
beëindigd. Dankzij een landmeting uit 1726
van de Schoorlse landmeters Gerrit Crijsman en
Teunis Vader weten we precies waar die bak lag.
De meting was in opdracht van de toenmalige
heer van Schoorl Johan Adriaan van Egmond
van de Nijenburg die kort ervoor de heerlijkheid
had verworven.29 Kennelijk wilde hij meer weten
over de waterleverantie uit zijn heerlijkheid.
De waterbak lag aan het einde van de Geest
watering bij het huis van Maarten Leenderts
(zie tekening). Langs de Rekere had de stad
Alkmaar in 1702 een (jaag)weg aangelegd
voor een betere verbinding met de polder De
Zijpe.30 De weg liep over de Damslootbrug en
over de Tolhekbrug. De laatste brug lag over
de Geestwatering bij het tolhek daar. Het tol
huis lag in die tijd zuidelijk van de Damsloot,
op de plaats waar later de herberg ’s Lands
Welvaren verrees. Het nieuwe Tolhuis kwam
toen ten noorden van de Damsloot bij het
tolhek. De stad inde tol om het onderhoud
aan de weg te bekostigen. Ook elders waren
buitenwegen onder beheer van de stad.31
In 1769 verkeerde de ruim honderdtwintig
jaar oude waterbak in slechte staat. De regen
ten van Schoorl en de vroedschap van Alk
maar kwamen overeen de bak in de Geestwa
tering te dempen waardoor de Tolhekbrug
kon worden gesloopt. De stad was nu van de
kosten van de brug af. Het vergemakkelijkte
bovendien het jagen van vaartuigen. Voor de
brouwers was een nieuwe waterbak aan de
Damsloot voorzien. Die bak kreeg zijn water
uit de Geestwatering via een leiding onder
de Damweg. Deze bak zou anderhalve eeuw
dienst doen.
A - Grootdammer polder, B - Schoorler Dam, C - Kleindammer polder
1 - Geestwatering, 2 - beken die op de Geestwatering afwateren, 3 - molensloot (leidt naar
Grootdammer poldermolen), 4 - Damsloot, 5 - Rekere (ook wel Alkmaarder of Koedammer
vaart, later Groot Noordhollandsch Kanaal)
a - huis van Maarten Leenderts, b - bakkerij van Willem Overgoor, c - zaagmolen, d - tolhuis,
e - huis van dorp Schoorl, f - nieuwe waterbak, g - schippershuizen, h - oude waterbak met
Tolhekbrug
ll
52
31 Aan de Oude Hoeverweg in Egmond aan de
Hoef staat nog een ‘stadt tolhuis’.
32 RAA 0346, inv.nr 29, consideratien van de
brouwers op concept overeenkomst 1769.
Damsloot en directe
omgeving in 1769.
29 Muelink, Oude Woonsteden.
Q
d
Q
O
O
O
(Tekening Henk
Stapel gebaseerd op
Oude Woonsteden
van Muelink, de
beschrijving van het
contract uit 1769
en de kadasterkaart
Schoorl 1821.
5
