?Ö1
Gerard Smit
foto’s Louis Smak
Andere historische graven
Op de begraafplaats liggen nog andere opval
lende graven van historisch belang. Daarvan is het
behoud echter al verzekerd. Het gaat om een graf
steen met Russisch orthodox kruis voor zestien
Russen die in de Februari revolutie van 1917 hun
land ontvluchtten. Op voorspraak van koningin
Wilhelmina kwamen ze naar Nederland. Aan de
Oorsprongweg kregen ze een huis (nummer 30),
waar ze van 1951 tot 1958 verbleven. Omdat ze
hier, vooral ’s winters, zo weinig om handen had
den, werden ze daarna in Den Haag gehuisvest.
Maar in Schoorl werden ze uiteindelijk allemaal
begraven. Er zijn ook graven van militairen die in
het begin van de Tweede Wereldoorlog aanspoel
den. Daar legt de gemeente Bergen ieder jaar op 4
mei een krans. In 2013 is er een herdenkingsmo
nument geplaatst voor drie omgekomen joodse
inwoners van Schoorl.
behoud van de Graftrommel. De opmerking over
kindersterfte is gebaseerd een artikel van Frans van
Poppel en Kees Mandemakers (2002): Sociaal-
economische verschillen in zuigelingen- en kin
dersterfte in Nederland, 1812-1912. Bevolking en
Gezin, 31(2002), 2, 5-40. Informatie over Marie
Joseph Brusse is te vinden in het hoofdstuk ‘Prins
der journalistiek’ van Lida Iburg in Hier schijnt de
zon.
Bronnen
Dit artikel heb ik gebaseerd op het rapport dat
Anita van Breugel in juni 2020 voor de gemeente
schreef over de inventarisatie van de begraafplaats
Schoorl, en op de inventarisatielijsten die de eerder
genoemde Scoronloleden maakten. Verder heb ik
gebruik gemaakt van de artikelen van Wil Janssen
in de Uitvaartkrant van 2011 (over de algemene
geschiedenis van de begraafplaats) en in hetzelfde
blad uit 2012 (over de Russische vluchtelingen).
De informatie over de graftrommel ontleen ik aan
een brief die Pieke van Doorn-Witteveen schreef
over het herstel van de trommel namens het
restauratieteam van de Nederlandse Stichting tot
De krans was ten tijde van de vondst in slechte
staat. Toenmalig wethouder Jan Houtenbos
zorgde ervoor dat de trommel gerestaureerd
kon worden in het graftrommelmuseum in
Veenhuizen (Drenthe). Daar zijn de negen
ontbrekende porseleinen bloemen nagemaakt
en teruggeplaatst. De strik is opgepoetst,
waardoor het gele koper weer is te zien. Ook
de zinken bladeren zijn bijgewerkt, evenals de
binnenkant van de trommel. Met een grafiet-
stift is de tekst weer wat opgehaald. De trom
mel ziet er nu weer puik uit. Hij zal te zien
zijn in een vitrine aan de gevel van het oude
baarhuisje. Dat baar- of lijkenhuisje, dat de
ingang van de oorspronkelijke begraafplaats
markeerde, is op zichzelf ook bijzonder met
zijn zeldzame Oestgeester dakpannen.
13
graf van zestien
Russen
vier graven van in
WOII omgekomen
militairen
herdenkingsmonu
ment voor drie
omgekomen
joodse inwoners van
Schoorl
