olijftak
3 Symboliek
Het derde waarderingscriterium betreft de
gebruikte symbolen. Symbolen trefje vooral
aan op stenen tussen 1850 en 1940. Op de
Schoorlse begraafplaats zijn veel grafstenen
met treurboom, rups en vlinder. Een combi
natie die hier meer voorkomt dan elders. Het
was de taal die iedereen destijds begreep. Rups
en vlinder staan voor de transformatie van het
leven, de treurboom voor het verdriet van de
nabestaanden. Het lijkt de taal van de nuch
tere Noord-Hollander: er is verdriet, maar ook
verlossing. Ook de palmtak - symbool voor
vrede en overwinning - was in Schoorl een
geliefd symbool, evenals de zon, de duif, en de
al of niet geknakte roos.
Een ander teken van ambachtelijkheid zijn de
hergebruikte stenen. Dat gebeurde soms door
de steen om te draaien en aan de andere kant
opnieuw te bewerken, of door een glazen of
marmeren plaat over de oude steen te plaatsen.
2 Ambachtelijk
Ambachtelijkheid is het tweede criterium
dat werd gebruikt om de cultuur-historische
waarde te kunnen bepalen. Het gaat dan om
de techniek waarmee de steen is bewerkt en
de stijl waarin dat is gedaan. Is er bijvoorbeeld
sprake van handmatige sierbewerking met
steenbeitel en klopper voor een geribbeld
oppervlak? Of werkte de steenhouwer met
een bouchardeerhamer om putjes in de steen
te maken? Zijn er ruw gehakte delen op de
stenen aangebracht, het zogenaamde rustica?
Of is er sprake van een bijzonder lettertype,
zoals bijvoorbeeld bij de graven van de familie
Peeck? Zijn er afbeeldingen te zien? Foto’s?
Of andere versieringen? Of is er misschien
sprake van een afwijkende, asymmetrische,
vorm? En heeft de steenhouwer misschien ook
zijn eigen (firma)naam in de steen gehakt?
Een voorbeeld van een graf dat van belang
is, omdat het verwijst naar een historische
gebeurtenis, is graf 130, van Maartje Oost-
wouder. Zij is in Kamp Schoorl opgenomen
geweest omdat zij ziek was. De barakken wa
ren vrij en een ziekenhuis was ver weg. Kamp
Schoorl was het eerste Duitse internerings- en
concentratiekamp in Nederland.
speels sierlijke Art Deco lettertype dat is
gebruikt wijst op een opgewekte persoonlijk
heid. Als je even stil staat bij zo’n steen besefje
de waarde van het hele conserveringsproject.
11
ambachtelijk en zeldzaamheidswaarde:
graf van Hendrik Kuiper en Aafje Spaans
palmtak met
acroteria
om lauwerkransen
aan te hangen)
symboliek:
vlinder,
onsterfelijke ziel
ondergaande zon
