meer (1963) en de Pirolavallei (1991) waar
zelfs te zien is dat de meertjes op verschillende
hoogte liggen. Zo kon daar weer een vocht-
minnende vegetatie ontstaan en hoort men in
het voorjaar veel rugstreeppadden. Het water
wemelt in die tijd van de eitjes en larven van
de padden, kikkers en salamanders. De grootte
van deze meertjes varieert ieder jaar doordat
het grondwaterpeil in natte jaren hoger is.
Het water van de zoetwaterbel stroomt on
dergronds naar de duinranden weg. Waar het
water aan het oppervlak komt is deze stroming
goed waar te nemen. Aan de zeekant is dit
vooral te zien bij Camperduin, waar de lagune
volstroomt met zoet water. Ook bij Hargen aan
Zee zijn vooral 's winters natte plekken op het
strand te zien, waarschijnlijk omdat daar een
veenpakket onder het zand ligt. Deze plekken
bevriezen ook eerder dan het zeewater.
Duinrellen
Langs de binnenduinrand stroomde het water
vroeger ondergronds en via beken weg naar
het lager gelegen land. Sinds het intensieve ge
bruik door de landbouw zijn bijna alleen nog
gegraven afwateringen over, de zogenaamde
duinrellen. Het water kwelt op in greppels,
waarna het uitstroomt in de rellen (tot 1m
breed) om vervolgens uit te monden in de
poldersloten. Dit water bevriest 's winters Duinrel in het
bijna nooit, omdat het stroomt en een con- Hargergat
stante temperatuur heeft van ongeveer 10°C.
De bekendste van deze duinrellen is het Har
gergat, ook langs het fietspad door de polder
van Groet naar Schoorl zijn deze duinrellen te
herkennen aan het stromende water. Achter
Catrijp stromen een aantal van deze duinrel-
len samen in de Catrijpermoor die uiteindelijk
in het Noordhollands Kanaal uitmondt.
Op plaatsen waar kwelwater uit de grond komt,
zoals aan de rand van een duinmeertje of aan het
begin van een duinrel, is vaak een olieachtig vlies
te zien van ijzerbacteriën. Het ijzer in het grond
water is a&omstig uit de humuslaag en spoelt
met het regenwater in de bodem. In de duinrel-
len is dit vaak als een roestkleurige neerslag op
de kale zandbodem te zien, aan de randen van
de duinmeertjes en nu ook de lagune, is het zand
meestal nog een tijd lang bruin gekleurd.
Tot slot
Uiteindelijk heb ik antwoorden gevonden op
de vragen die het landschap bij mij opriepen
en hier verwoord. Het zand is met het landijs
in de voorlaatste ijstijd hier gekomenIk was
dan ook blij verrast dat bij het opspuiten van de
nieuwe Hondsbossche Duinen er stenen op het
nieuwe strand achterbleven. Het zand kwam
uit dezelfde lagen als waarvan onze duinen zijn
ontstaan! Soms bleken het wel heel grote stenen
en die werden weer opgeruimd, maar nog steeds
liggen er stenen op het strand tussen Hargen aan
Zee en Petten die meer dan 150.000 jaar geleden
75
Roestkleurige
verkleuring in de
lagune, Camperduin
