Groet werd bijna geen zand gewonnen, maar
de beide zandvaarten liepen voor een deel
door de gemeente Groet. Nog steeds zie je de
sporen van de zandafgravingen in de duinen
achter Hargen en Schoorl. Achter het Buiten
centrum Schoorlse Duinen in Schoorl kan je
de grote inham zien, waar werd weggehaald.
In Hargen zijn dat de huidige Pirolavallei, de
voormalige Hartjesnol en de Paardenhemel,
nu het Groeter zandgat. Het zand werd met
paard en wagen vervoerd, later over een smal
spoor, eerst wagons door paarden getrokken
en vanaf 1921 door een benzine locomotief.
Het zand werd gebruikt om grachten te dem
pen en in Schoorldam voor de fabricage van
stenen. Na 1957 werd het zand per vrachtauto
vervoerd, het spoor in Hargen werd verwij
derd en de brug over de Hargervaart gesloopt.
Van het spoor in Schoorl is niets meer te zien,
maar in Hargen zie je nog steeds het tracé als
dijkjes, die overigens werden verlegd naarmate
men dieper het duin in trok.
Een tweede spoorlijn heeft dienst gedaan om
basaltblokken te vervoeren van de Nieuwe
Vaart (nu Hargervaart) naar het strand en liep
uiteindelijk door tot voorbij Schoorl aan Zee,
iets ten noorden van Paal 30. Het spoor liep
gedeeltelijk ten zuiden van de Hargerzeeweg,
nog steeds ligt daar een enorm brok basalt dat
waarschijnlijk van een kar is gevallen. Henk
Snip heeft in het periodiek van Cultuur
historische Vereniging Scoronlo in maart
2006 een artikel gewijd aan het blok basalt en
de directe omgeving. Bij het bestuderen van
oude kaarten van de Schoorlse Duinen kwam
ik de VVV kaart tegen van 1930, daar stond
het zandspoor op, maar nog niet het werk
spoor van Rijkswaterstaat (die is vlak daarna
pas aangelegd). Op de kaart is duidelijk het
gebied achter de huidige Bokkesprong te
zien, de Zandmennerij in Hargen, de andere
zandafgravingen zijn van latere datum. Toch
stonden er twee vreemd omrandde stukken;
het Hargerheideveld en de Hargerplas. Ik heb
heel lang aangenomen dat ook dat zandafgra
vingen waren, maar niets is minder waar. Uit
het artikel van Henk Snip 'Een blok basalt' in
het periodiek van Scoronlo, nummer 29 van
maart 2006, blijkt dat daar, in ieder geval in
het Harger heideveld, een boswachterswoning
gepland stond. Die woning en de bijbehoren
de akker zijn er nooit gekomen; in 1919 zijn
zij beplant met dennen. Uit de nalatenschap
van Joost Hak heeft Scoronlo o.a. een foto
kopie van de beplantingskaart uit ongeveer
1936 van SBB, ook daarop is te zien dat beide
percelen in 1919 beplant zijn. De kaart laat
heel mooi zien waar en wanneer er beplant is
in de Schoorlse Duinen tot 1937, de oudste
percelen bos dateren uit 1870.
Bosaanplant
Als je oude kaarten van Schoorl en omgeving
bekijkt valt op dat de duinen meestal slecht
worden weergegeven, vaak zijn het niet meer
dan een rij zandgol^es zonder enige namen.
Op de kaart in 16 bladen van Jan Jansz. Dou
uit 1680 worden wel de vlaktes genoemd,
waarschijnlijk omdat die stabieler waren dan
de steeds verschuivende paraboolduinen. Het
duurde tot de militaire kaart uit 1830 dat
ook de 'blinkerds' (hoge duinen) ingetekend
werden. Het enige duin dat waarschijnlijk al
eerder op kaarten stond was het Camper duin,
dit duin was een bekend baken voor zeelie
den, zoals te zien is op de kaart van Lucas Jans
Wagenaar uit 1583. Bij de 'Zeeslag bij Kam
perduin' in 1797, twee jaar voor de invasie van
de Engelsen en Russen in 1799 werd dat duin
zo bekend dat er zelfs een plaatsje in Australië
naar vernoemd werd.
De duinen werden al vanaf 1667 beplant met
helmgras om het stuiven tegen te gaan, ook
heide en takken werden in stuifgaten gelegd
Topografische kaart
uit 2016 met daar
over de kaart uit het
artikel van R. Boer
CBmperdjuJn
AMP
72
