en het ontstaan van deze omgeving. Het bleek
zeer boeiend te zijn om te weten hoe groot
de menselijke invloed was en nog steeds is.
Zo heb ik vooral oude kaarten verzameld en
veel boeken en onderzoeksrapporten gelezen.
Het werd mij steeds duidelijker dat ik, om het
ontstaan van de Schoorlse Duinen te kunnen
begrijpen, antwoord moest krijgen op een
aantal vragen: waar komt het kalkarme zand
vandaan, hoe zit het met vroegere bewoning
en hoe komt het dat de Schoorlse Duinen zo
breed en vooral hoog zijn? In dit artikel doe ik
verslag van mijn zoektocht naar de antwoor
den op die vragen.
Landschapsontwikkeling van
de Schoorlse Duinen
Om het ontstaan van de Schoorlse Duinen
voor mijzelf in beeld te krijgen en te begrijpen
was ik vanaf 1997 afoankelijk van de recon
structiekaarten die toen beschikbaar waren,
zoals die van dr. W.H. Zagwijn en later Henk
Schoorl. Deze kaarten waren erg schema
tisch van opzet. Het duurde tot 2011 voor er
kaarten kwamen waarop je in één oogopslag
kon zien hoe Nederland veranderde in de
laatste 11.000 jaar. In de 'Atlas van Nederland
in het Holoceen' stonden kaarten die geba
seerd waren op tienduizenden grondboringen.
Na analyse van de verkregen bodemmonsters
gaven zij een veel betrouwbaarder beeld van
de veranderingen in de bodem van ons land
sinds de laatste ijstijd en zo konden de re
constructiekaarten worden gemaakt. Toch
was het Henk Schoorl die mij liet zien dat
de veranderingen van het landschap in het
Holoceen zijn oorsprong hadden in een veel
vroeger stadium.
Op de kaart van Henk Schoorl staat 'De
Stenen', een uitgespoeld onderzees morene
veld ten noordwesten van Texel en Vlieland
met een breedte van 10 tot 20 kilometer. Het
landijs in de voorlaatste ijstijd (het Saalien,
238.000 tot 128.000 jaar geleden) vormde
het hoge en glooiende landschap van Texel en
Wieringen. Het gletsjerfront reikte toen tot
de lijn Steenwijk-Gaasterland- Wieringen-
5.500 v. Chr. reconstructiekaart W.H. Zagwijn (boven)
Romeinse tijd reconstructiekaart Henk Schoorl (onder)
