4
2
D
w
het jaar 1789. Bruinvis maakte tekeningen van
gebouwen die gesloopt ofverbouwd werden.
Hiermee legde hij het verleden vast.4 De kerk
werd in 1846 ingrijpend gerestaureerd omdat
hij dreigde in te storten.5 Daarbij verdwenen de
zijbeuken en kreeg de kerk een kortere toren. In
1864 werden de kerkmuren wit bepleisterd. Dat
heeft Teunis Brouwer als jongen zien gebeuren.
Vlakbij de kerk verscheen begin achttiende
eeuw een boerderij met de naam Heerlijkheid.
Hier woonde later burgemeester Eriks.
Voor versteviging van de waker- en dromerdijk
was zand en klei gedolven aan de binnenzijde
van die dijken. De hierdoor ontstane kuilen
stonden vol water. Ze lagen buiten De Haase
Polder. De Hondsbossche waker eindigde tegen
de Schoorlse Zeedijk. Dat vormde de grens tus
sen het Noorder - en Zuider Ambacht. Vanouds
waren de graven van Holland verantwoordelijk
voor het Zuider Ambacht, de heer van Petten
en Nolmerban voor het Noorder Ambacht. De
heer had echter minder geld beschikbaar voor de
kustbescherming dan de Grafelijkheid.6
Eind 1792 beschadigde een zware storm de
Hondsbossche waker en verzwakte de duinen
bij Petten. Ingrijpende maatregelen waren
dringend nodig. De dijkbesturen besloten
niet langer voor de zee terug te trekken. We
moeten ons realiseren dat bij de aanvang van
de dijkwerkzaamheden in 1796 de Bataafsche
Republiek een jaar eerder was ontstaan en de
Heerlijkheid Petten was opgeheven. De staat
betaalde nu het gedeelte dat daarvoor de heer
van Petten moest financieren, waarvoor hij
eigenlijk onvoldoende middelen had gehad.
Stenen hoofden werden aangelegd en de
zanddijk kreeg een stenen glooiing. Het dorp
Petten kwam nu voor het eerst achter een dijk.
De Hondsbossche - en Pettemer Zeewering
ontstond. De dijk was één geheel geworden,
maar kende voor onderhoud nog wel een
limietscheiding.
té
O
té
CQ
GO
kerk van Petten in
1789, reconstructie
tekening van C.W.
Bruinvis
J5 r il.. L^il
De scheidingspaal
van Hondsbos-
sche Zeewering en
Pettemer Zeewe
ring, een tastbare
een nu rechte dijk.
foto Henk Stapel,
2019)
4 Vis, e.a. Geschiedenis van Alkmaar, 5
5 RAA, Gemeentearchief Petten, inv.nr. 88,
stukken betreffende het onderhoud van het
kerkgebouw
6 Na de vorming van de Republiek der Zeven
Provincies speelden de graven van Holland geen
rol meer. De term Grafelijkheid bleef echter nog
lange tijd bestaan.
20
