Door de kerstening kreeg de kerk steeds meer
invloed en zij verwierf bezit. In 868 bezat de
Sint Maartenkerk te Utrecht landerijen met
hoeven in Camp, Hargen, Schoorl en Bergen.5
Deze landerijen waren verdeeld in kleine per
celen waar boeren van vader op zoon de ak
kertjes bewerkten of vee hielden. De meesten
waren horigen van de kerk, later ook van de
adel. Waren ze vrij, dan pachten ze het land.
Slechts een enkele boer bezat zijn eigen land.
De kwelders naast de geestgronden over
stroomden met enige regelmaat. Het water
stroomde vanaf Texel achter de strandwal
over het wad. Vanwege de lange afstand naar
onze omgeving ging dit rustig en langzaam.
Hierdoor bezonken voortdurend kleideeltjes.
Een dikke laag pikklei, op sommige plaatsen
wel 90 centimeter dik, bedekte het veen in het
Rekere stroomgebied. Deze klei pikt (kleeft)
aan een schop, vandaar de naam. De pikklei
is ondoordringbaar voor water waardoor
het land lang nat blijft en minder geschikt is
voor landbouw. De Roo, die na de oorlog in
opdracht van het Ministerie van Landbouw
onderzoek deed naar de bodemgesteldheid
van Noord-Kennemerland gaf de klei zelfs een
speciale naam, Rekere-klei.6
In 922 ontving graaf Dirk I (f 939) de kerk
van Egmond met bijbehorende goederen van
de West-Frankische koning als beloning voor
zijn steun in de strijd tegen opstandige vazal
len. Kort daarna stichtte de graaf in het na
bijgelegen Hallem (nu Egmond-Binnen) een
houten nonnenklooster en droeg de goederen
die hij net had ontvangen over aan het kloos
ter.7 Zijn zoon Dirk II verving het houten
klooster door een stenen klooster met abdij
kerk. Rond 975 was dat gereed. Uit Gent liet
hij monniken overkomen om het klooster te
bevolken.8 Het klooster kwam onder bestuur
van de bisschop van Utrecht.
5 Voets, Kerk tussen wildernis en weidegrond,l2,
Goederenlijst Sint Maartenkerk.
6 De Roo, De bodemgesteldheid Noord-
Kennemerland, 40-41 en 134
7 De Boer en Cordfunke, Graven van Holland,
17-19.
8 Ibidem, 21.
Niet lang daarna, in 988, vestigden monniken
uit Egmond in Hargen een kloosterboerderij,
een uithof. Dit hof bleef tot 1584 eigendom
van de abdij van Egmond. De Munnikenweg
in Camperduin herinnert nog aan de aanwe
zigheid van de monniken. Sieuwertsen, die
zich verdiepte in het bezit in de Harger- en
Pettemerpolder, constateerde dat in de late
middeleeuwen het grootste deel van die pol
der aan de abdij behoorde.9
Het raadsel van Groet
Bij de kerstening hoorde het bouwen van ker
ken. Van Hargen weten we dat dit buurschap
al in 900 een kerk had. Waar de kerk van Har
gen heeft gestaan is niet bekend. Hargen had
veel last van zandverstuivingen. 'Harig' wat
'droog van de wind' betekent in Middelneder
lands wijst daarop. Is de kerk afgebroken en
zijn de fundamenten onder de jonge duinen
verdwenen?
Maar, het is het heel goed mogelijk dat de
kerk van Hargen van oudsher op de plek
van de huidige kerk van Groet stond, want
de naam Groet bestond in 900 nog niet. De
naam Hargen kan ook afgeleid zijn van 'hei
lig'. Als dat zo is, dan rijst de vraag of de naam
Hargen al bestond voor de kerstening? Hiel
den de heidense Friezen op de heuvel van de
Groeterkerk (heilige) bijeenkomsten? Het was
niet ongebruikelijk dat missionarissen kerken
lieten bouwen op bestaande heilige plaatsen
om oude heidense gewoonten uit te bannen.
Zo staat in het Noord-Friese Schwabstedt een
kerk op een prehistorische grafoeuvel (fig.2).10
De heuvel van de Kerkbrink in Groet ziet
er ten opzichte van zijn omgeving kunstmatig
uit. Het enige antwoord op al deze vragen is
een archeologisch onderzoek. Alles is moge
lijk: dat het toch gewoon een natuurlijk rond
duin is, een militair bolwerk tegen invallen
van Noormannen of een grafoeuvel uit de
bronstijd. Dat laatste lijkt ver terug in de tijd,
maar recentelijk is in Heiloo op de strandwal
een grafoeuvel uit die periode gevonden. Een
terp voor bescherming van mens en vee tegen
stormvloeden lijkt mij niet voor de hand lig
gen vanwege de hoogte van de strandwal daar.
9 Sieuwertsen, Het land achter de Hondsbossche, 9.
10 Meier, die Eider,124.
