Schoorlse Zeedijk. Bovendien wijzen de hoge
wallen langs de moren hierop.25 De Catrijper
en Bommers Moor loosden hun water op de
Rekere via een duiker of spui in de dijk. Het
water van de Groeter Moor liep aan de voet
van de dijk eerst naar de Catrijper Moor. Dat
was de kortste weg, want bij het einde van de
Catrijper Moor boog de Rekere naar Krab
bendam af zoals te zien in fig. 7.
Wat betreft de waterhuishouding waren
beide polders één geheel, bestuurlijk waren
ze gescheiden door de Groeter Moor. Deze
moor, die in het verlengde van de huidige
Noorderweg ligt, bleef de oostgrens van de
Gemeente Groet tot dit dorp in 1834 opging
in de Gemeente Schoorl. Het eerste stuk van
de Groeter Moor is nu dicht en vanafhet fiets
pad niet langer te zien, maar in de weide of op
satellietbeelden is het resterende deel van de
moor nog goed te volgen.
Het zeewater was dan wel verdwenen, de water
overlast van regen ofkwel niet. De waterhuis
houding van het stroomgebied van de Rekere
was nog niet op orde. Nog voor de afsluiting bij
Krabbendam werd in de stad Alkmaar in 1254
(of 1255) een dam in de Rekere gelegd. Die
hield weliswaar het water uit het zuiden tegen,
maar zorgde tegelijkertijd voor een gebrekkige
afvoer van het water uit het noorden, ondanks
een sluis in die dam.26 De polders rond Schoorl
hadden last van de gebrekkige afwatering. We
moeten ons daarbij realiseren dat de Pettemer,
Harger-, Groeter - en Grootdammerpolders
niet op het Wad loosden.27 Daarvoor was geen
toestemming. Kennelijk beschouwden de be
stuurders afsluitbare doorlaten in de Schoorlse
Zeedijk als een verzwakking van de zeewering.
De polders die toch al last van slecht door-
dringbare pikklei hadden raakten hun overtol
lig water dus ook nog eens lastig kwijt.
Hierdoor kregen de boeren van Schoorl het
zwaar. Begin vijftiende eeuw vroegen ze de abt
25 Schermer, Mens en bodem17. Schermer zag
een hoge wal langs de Groeter Moor kort
voordat deze ca. 1985 is afgegraven en aan het
einde van de Catrijper Moor is deze nog te zien.
26 Westenberg, Kennemer dijkgeschiedenis, 34-35.
27 De Vries, Het dijks- en molenbestuur, 351.
vermindering van de pacht. In die tijd vroeg
ook een deel van de bewoners van Schoorl
vrijstelling van hun bijdragen aan de kerk.
Hieruit blijkt dat het geen vetpot was voor de
bewoners van de dorpen aan de duinvoet. Ze
pakten wel aan, want ze stonden bekend als
bekwame handwerkslieden, vooral als aanne
mer in de waterbouw.28
Een (wereld)primeur voor Groet
In 1408 werd een belangrijke stap gezet om een
einde te maken aan wateroverlast in laaggelegen
gebieden. Floris van Alkemade en Jan Grieten-
zoon ontwierpen een windmolen die water kon
scheppen. Deze eerste molen voor waterbema
ling - voor zover bekend ter wereld - stond in
de omgeving van Alkmaar. Twee hoogheem
raden van Delfland kregen van Graaf Willem
VI de opdracht de vinding daar te bekijken.29
Het was nog een klein bouwwerk, want als het
omwaaide kon het overeind gezet worden. Het
vormde de start van een ontwikkeling naar
grote achtkante windmolens die een eeuw later
in staat waren meren droog te malen.
Wie waren de uitvinders Floris van Alkemade
en Jan Grietenzoon? Floris van Alkemade
(1365-1422) stamde af van de graven van Hol
land. Het geslacht woonde op een slot bij War
mond. Hij was burggraafvan Leiden en heer
van Rijnland. In 1394 verwierf hij het Huis te
Heemskerk (het latere Marquette).30 Hij had
ook bezittingen in Waterland.31 Misschien zelfs
in onze polders, want Willem van Egmond
kreeg eerder een deel van de Weich en Floris
van Alkemade was aan de familie Van Egmond
gelieerd. In of kort voor 1398 werd hij tot rid
der geslagen en voor de graaf trok hij ten strijde
indien nodig. Dat liep voor hem fataal af, want
in 1422 werd hij bij Lemmer doodgeslagen.
28 Voets, Kerk tussen wildernis en weidegrond, 17
18, 23.
29 Nationaal Archief, Den Haag, Graven van
Holland, toegang 3.01.01, inventarisnummer
1261, rekening van Filips van Dorp, 1 maart
1407 tot 10 juni 1408.
30 Bicker Caarten, Middeleeuwse watermolens, 45
46.
31 Kort, 'Repertorium op de grafelijke lenen in
Waterland, 1282-1647.' Floris van Alkemade was
voor 2/3 eigenaar van Warderbroek.
