u in If alm*. /We SUrcA +&er$ t Hoe het begon en de vindplaats. Een klein muntje met een bijzonder verhaal. In 2012 vond ik langs de zuidkant van de Hargervaart een klein koperen muntje met een gekartelde rand. Na hem schoongemaakt te hebben bleek het na enig speurwerk om een Zweedse 1/6 öre uit 1671 te gaan De tijd van koning Karei XI in Zweden. De diameter van het muntje is 25 mm. Ik zat me af te vragen hoe zo'n Zweedse öre van 341 jaar oud op die zompige oever van de Hargervaart terecht was geko men en welk verhaal er achter die gekartelde rand schuilde. Een zoektocht met wel een hele bloederige uitkomst. De huidige Hargervaart werd in 1722 gegraven voor de zandmennerij in de duinen bij Hargen. De 'oude Hargervaart' lag eerst aan de andere kant van de Slaperdijk. Na verloop van tijd ontstonden er gaten in de oever van de vaart. De mogelijke herkomst Voor het opvullen en verstevigen van de oevers werden gaten opgevuld met van alles en nog wat maar waarschijnlijk ook met (stads)afval. In die tijd moest men ergens heen met de beer (stront) uit de beerputten. Veelal werd dit vruchtbare spul over akkers verspreid of weggemof feld in gaten langs sloten en vaarten. Vlakbij de vindplek van het muntje vond ik ook wat 17e en 18e eeuwse scherven volksaardewerk. Potten en pannen die vaak na jaren trouwe dienst van de keuken in de beerput belandde. Misschien is het Zweedse muntje ook in een beerput beland. De ore uit 1671 met kartelrand. Er kon in die tijd met Zweeds geld nog geen droge snee brood gekocht worden. In Holland betaalde je in die tijd met de gulden, de stuiver, het oortje, de duit en de penning. Een andere mogelijkheid is dat een bemanningslid van een zandboot of een graver van de Hargervaart de öre is verloren. Ik hou het erop dat ie uiteindelijk toch in een beerput is beland. Maar waar kwam die beer vandaan? Amsterdam, Alkmaar (met de zandboten) of uit Groet en Hargen (met paard en wagen)Een niet onbelang rijke vraag zo zal later blijken. In ieder geval uit Noord-Holland want er lagen onmiskenbaar kleine scherfjes Noord-Hollands slibaardewerk op de oever, die met het baggeren naar boven waren gekomen. Hoe kwam die Zweedse öre uit 1671 dan in Holland terecht? Aan het einde van de 17e en begin 18e eeuw trokken me taalbewerkers uit de lage landen richting Zweden. Dit land had een bloeiende koperindustrie (o.a. munten) waar een hoop werk in was. Na verloop van tijd kwamen deze ambachts lieden weer naar huis. Het lijkt het meest waarschijnlijk dat Zweedse munten zo in Holland in omloop zijn gekomen. Maar waarom heeft deze munt een gekartelde rand? Hier zijn de meningen over verdeeld. Zo kregen in die tijd veel munten een tweede leven als knoop of werd wel eens geprobeerd een radertje van een klok te ver vangen. Typisch gevalletje van volksnijverheid zou je kunnen zeggen. Deze hypothese heb ik f» 1 tVa JVifti? Cultuur-historische Vereniging Scoronlo december 2015 h~i Jty/tfM "Bekkesnijden"in Groet en Hargen? Hoe een vondst van een bijzondere munt leidde tot speculaties over de waarschijnlijke herkomst.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Scoronlo: uitgave van de cultuurhistorische vereniging Scoronlo | 2015 | | pagina 7