tegenstelling met Warmen-
huizen. Daar was de koster
sterk hervormingsgezind. Het
kostersambt was destijds een
belangrijke functie. Deze
functionaris was veelal tevens
dorpsonderwijzer, hetgeen
zowel in Schoorl als in YVar-
menhuizcn het geval was. De
Warmenhuizer koster beschikte
over de sleutel van de kerk.
Hij liet daarin de pastoor niet
meer toe en stelde de kerk ter
beschikking van "diegenen die
favoriserend waren van die factie
genaampt de gheusen". Een
aantal personen is ook de kerk
binnengedrongen en heeft twee
beelden omver gehaald.
In Groet, dat behoorde tot het
baljuwschap Kennemerland, zou
zich geen hervormingsbeweging
hebben voorgedaan. De pastoor,
heer Cornell's Bartolomeeusz,
verklaarde dat zijn parochi
anen zich "nyet gemoeyt en
hebben mette nyeuwicheden
dese voorledenc twee jaeren
opgercsen". Het optreden van
Alva heeft zijn uitwerking niet
gemist. Velen voelden zich niet
veilig meer. Ten tijde van het
onderzoek waren de pastoors
van Camp en Schoorl vertrok
ken. De hierboven genoemde
Adriaën Jacobsz was met nog
enige personen scheep gegaan
op een pink en naar Engeland
vertrokken. Er ontbraken in
het dorp nog enige gezichten,
waarvan gezegd werd dat ze
zich in Amsterdam bevonden.
Uiteindelijk zijn in het kwartier
Alkmaar 54 personen voor de
Raad van Beroerten gedagvaard.
Ook Hendrik van Brederode
werd gedagvaard.
Hij was inmiddels naar Duits
land uitgeweken, waar hij nog
voor het tot een uitspraak kwam,
is overleden.
Behalve over de godsdienst
kwestie verschaft het onderzoek
nog wel gegevens over Schoorl
in het algemeen. Camp moet
meer voorgesteld hebben dan
het huidige Camperduin.
Het zond twee van de zeven
schepenen naar de plaatselijke
schepenbank. Het was ook in
staat om een eigen pastoor te
onderhouden. Schoorl moet een
relatief omvangrijk dorp geweest
zijn. Er fungeerde een kapelaan
en die kwamen in de zestiende
eeuw niet zo veel voor. Het dorp
moet ook gefloreerd hebben. Het
was in staat om onmiddellijk een
bedrag van duizend daalders op
tafel te leggen, hetgeen destijds
een flinke som was.
De Brusselse documenten
geven een goed beeld van de
scheiding der geesten die in de
16c eeuw in Schoorl ontstond cn
van de persoonlijke drama's die
daarmee gepaard gingen. Het
Regionaal Archief in Alkmaar
beschikt over een fotokopie van
de Brusselse stukken. Ze zijn
geschreven in z.g. gotisch cursief
schrift. Een aan het archief
verbonden werkgroep houdt
zich bezig met een overzetting
in modern schrift.
N.J. Out
Bronnen:
Algemeen Rijksarchief Brussel,
fonds Raad van Beroerten, inv.
nr.109.
M.Dierickx De lijst der veroordeel
den door de Raad van Beroerten.
Revue Beige de philologie et d' his-
toire. Annee 1962.
R.R.Post: Kerkelijke verhoudingen
in Nederland voor de reformatie.
Utrecht/Antwerpen 1954
Verklaringen:
Fugitiven: personen die op de
vlucht zijn.
Latiterenden: personen die zich
schuilhouden voor (mogelijke)
gerechtelijke vervolging.
Sermoen: preek
Secreet: geheim
"Omme eenich secours oft anders
bescheet nopende de predicatie van
denselven te hebben":
Vrij vertaald: om enige hulp van, in
dit geval, de heer van Brederode te
ontvangen.
Gheux: hier: zoals bij de geuzen
Cultuur historische Vereniging Scoronlo mei 2012
