i
H1
ERFGOED
VERENIGING
Precies honderd jaar
geleden, in 1911,
werd in Amsterdam
de Bond Heemschut
opgericht.
De vereniging tot
bescherming van
cultuurmonumenten
in Nederland, is
met bijna 7.000
leden de grootste
particuliere
vrijwilligersorganisatie
die zich in
Nederland inzet
voor de bescherming
van gebouwd erfgoed,
monumenten
en het historisch
landschap.
rt&'jlrfhi.
z7 in J fair.
'n fc\. Mutit
'?/T7
rr$t><
VArcAttyrdo)
ibdi/c
Oisdüm P
rnr\f.vmrr>e
Heemschut betekent letterlijk het 'schutten' ofwel beschermen van ons
heem, het erfgoed in onze omgeving. De vereniging werd opgericht in
een tijd dat steden en dorpen aan grote veranderingen onderhevig wa
ren. Waardevolle gebouwen werden gesloopt, windmolens gerectificeerd,
stadswallen geslecht en historische bruggen vervangen. Bij het ontwerp
van nieuwe gebouwen trok men zich vaak niets aan van historische
structuren of landschappen. In de strijd voor de redding van gebouwen
werden veel verliezen geleden, maar ook winsten behaald.
Logo Erfgoed Vereniging Heemschut
Ondertussen pleitte Heemschut
voor de oprichting van specifieke
stichtingen en verenigingen
tot behoud en herstel. In 1923
werd de Vereniging Hendrick
de Keijser opgericht, de zuster
vereniging die zich nog steeds
bezig houdt met de aankoop,
het herstel en de verhuur van
Nederlands architectuurhisto
risch gezien meest waardevolle
monumenten.
In 1961 kwam, Nederland was
daar laat mee in vergelijking
met andere landen, de Monu
mentenwet tot stand. Niet al het
waardevol erfgoed was daarmee
automatisch behouden. De hui
dige rijksmonumentenlijst telt
ruim 60.000 objecten, waarmee
zo'n 2% van het gebouwde
areaal is beschermd. Inmiddels
zijn, met de wijzigingen in
de Monumentenwet in 1988,
bevoegdheden deels gedecen
traliseerd naar gemeenten.
Heemschut constateert dat er
in veel gemeenten sprake is van
een gebrek aan deskundigheid,
beschikbare inzet of politieke
wil om een goed monumen
tenbeleid op poten te zetten of
uit te voeren. Vandaar dat er de
komende jaren nog veel te doen
is voor de op lokaal en regionaal
niveau werkzame 150 vrijwil
ligers die zich bezig houden met
het behoud van allerlei soorten
erfgoed, van gebouwen uit de
periode van de wederopbouw
tot de strijd tegen ontsierende
windmolenparken.
Ook zitten vrijwilligers van de
vereniging in veel provinciale
commissies waar zij zich
inzetten voor behoud, door
middel van bemiddeling, onder
steuning en beleidsbeïnvloeding.
Als 'waakhond' maakt
Heemschut niet alleen gebruik
van het recht op inspraak, maar
ook probeert de vereniging
een breder draagvlak te creëren
voor creatieve oplossingen, die
behoud en herbestemming van
monumenten mogelijk maken.
r
De Bond Heemschut
Heemschut
CULTUUR-HISTORISCHE VERENIGING SCORONLO APRIL 2011
