+Bcr$
De financieel -
economische toestand
Verandering
77 j'n ra/mi
fi\. ifcrtiï
rrfi*'
Si4r*Aeentfw
neijtifhi
Oi&d/Jm
'Tn*\I.ymmeiJ//
vlek voor in de gemeente
geschiedenis van Schoorl. Van
september 1849 tot 1 oktober
1851 ontbreken raadsnotulen.
Vermoedelijk heeft zich een
probleem voorgedaan met
betrekking tot de gemeentese
cretaris H. van Vladeracken.
Deze was reeds sedert 1817 in
functie. Hij was niet in Schoorl
woonachtig maar in Bergen. In
Bergense publicaties wordt hij
ook aangeduid als jonkheer van
Vladeracken. De notulen wer
den per 1 oktober 1851 hervat,
doch werden enige malen door
een wethouder en niet door de
secretaris getekend. J.C. Peeck
blijkt dan als burgemeester te
fungeren. Op 24 november komt
aan de orde de benoeming van
een gemeentesecretaris. Er zijn
twee sollicitanten
H. van Vladeracken en de bur
gemeester. Buiten aanwezigheid
van de sollicitanten werd be
raadslaagd. Gekozen wordt bur
gemeester Peeck, die voortaan
optreedt als burgemeester -
secretaris. Overwogen werd dat
het in het belang van de inwo
ners was dat de secretaris in
Schoorl woonachtig zou zijn.
Uit de ingekomen stukken van
de gemeente blijkt nog van een
circulaire van Gedeputeerde
Staten van Noord - Holland d.d.
12 september 1849 waarin
gesteld werd dat per eind 1849
de ambtstermijn van alle burge
meesters ten plattelande in
Noord - Holland afliep. Verzocht
werd om een staat van candida-
ten toe te zenden aan de gou
verneur. Daaruit kan afgeleid
worden dat J.C. Peeck per
1 Januari 1850 burgemeester is
geworden. In het archief van de
gemeente bevindt zich geen
benoemingsbesluit. J.C. Peeck
was reeds in 1845 benoemd tot
lid van de gemeenteraad en had
zich kennelijk bewezen.
In deze beschikken we over een
goede waarnemer in de persoon
van de schrijver Nicolaas Beets.
Deze was getrouwd met een
dochter van de eerder genoem
de mevrouw van Foreest - van
der Palm. Hij schreef in 1841 het
verhaal Teun de Jager, dat zich
in Schoorl afspeelt en een aantal
waarnemingen omtrent het
dorp bevat. Hij bestempelt
Schoorl als armelijk. Hij
beschrijft dat zich langs de
kronkelende zandweg naar
Bergen de kleine stulpjes van de
bewoners vertonen, aan de
westzijde niet zelden half in het
duin begraven. Het dorp kende
vele graanakkers waar gort
geoogst werd, die tot de ver
maardheden der Alkmaarse
markt behoorde. Mevrouw van
Foreest wordt in het verhaal
vermeld als ambachtsvrouwe
van Schoorl en Teun de Jager
ging met haar zonen op jacht.
Dit is mogelijk een positie waar
in Beets zich zelf bevonden
heeft. Hij blijkt de grens tussen
het jachtgebied van de heer van
Bergen en van de ambachts
vrouwe van Schoorl goed te
kennen. De laatste bezat ter
plaatse het heerlijk jachtrecht.
De eerste helft van de 19e
eeuw was in Holland geen peri
ode van welvaart, maar Schoorl
moet onder het gemiddelde
welvaartspeil gebleven zijn.
Het dorp telde in 1840 onge
veer 1000 inwoners en dat getal
was groeiende. De verbindingen
met de buitenwereld waren
bescheiden. In 1848 werd naar
aanleiding van een missive van
de gouverneur der provincie
door de raad besloten dat er
viermaal per week een bode
naar het postkantoor te Alkmaar
zou gaan om daar de brieven
post af te leveren en op te halen.
Dit tegen een vergoeding van
f 50,- per jaar.
Ook de gemeentelijke finan
ciën waren aan de bescheiden
kant. Aan plaatselijke belastin
gen werd in 1840 een bedrag
van f 1339.- geheven. Daar kwa
men nog inkomsten bij uit de
verhuring van stukjes land en
ander onroerend goed. Onder
dit laatste de opbrengst uit ver
huring van de korenmolen ten
bedrage van f 200,- De huurder
daarvan was het raadslid Jacob
van Essen, die in 1848 een stevig
debat voerde met zijn mede
raadsleden, toen de huur ver
hoogd werd naar f 325.-. Een
andere belangrijke inkomsten-
post was de halve pachtop-
brengst van de zandmennerij te
Hargen ten bedrage van f 988.-.
AI deze inkomsten maakten uit
gaven tot een bedrag van
f3102,25 mogelijk. De Schoorlse
armoede komt tot uitdrukking
in de belangrijkste uitgavenpost
ad f 600,- ten behoeve van de
armenzorg. Nog een andere
belangrijke post was het salaris
van de twee onderwijzers ten
bedrage van f 575.-. Zij waren de
bestbetaalde gemeentefunctio
narissen, maar moesten uit hun
salaris wel de vergoeding aan
de hulponderwijzers betalen die
hen bijstonden. Buiten de
onderwijzers kende de gemeen
te nog vier functionarissen en
wel: burgemeester, secretaris,
ontvanger en veldwachter met
respectievelijk jaarsalarissen
van f 275,-, f 200,-, f 144,- en
f 110.-. Voor het overige waren
er slechts kleinere incidentele
uitgaven. De functies van burge
meester, secretaris en ontvanger
leverden geen dagvullende
werkzaamheden op en werden
vooral in de respectieve woon
huizen verricht. In 1851 werden
de functies van burgemeester
en secretaris in een persoon
verenigd. Dit kwam ten platte
lande veel voor.
1848 was een Europees revolu
tiejaar. In het Koninkrijk der
Nederlanden heerste geen revo
lutie, maar men was wel danig
onder de indruk. In hoog tempo
werd een liberale grondwet
opgesteld en aangenomen. Het
belang van de verandering ging
niet stil aan Schoorl voorbij. De
nieuwe grondwet werd er plech
tig afgekondigd.
Op 3 november 1848 kwam de
gemeenteraad daarvoor bijeen.
Op last van het gemeente
bestuur werd om half twaalf de
kerkklok geluid. Om twaalf uur
Cultuur-historische Vereniging Scoronlo december 2007
^1.' - 'Crn
Bij onderschrift
pagina 6:
De brief waarbij de
gouverneur van
Noord-Holland
de benoemingsakte
van burgemeester
Gutker ter kennis
neming aanbiedt
aan de eigenaresse
van de heerlijkheid
Schoorl
