Schoorl onder
burgemeester Gutker (1840 -1850)
+Ser$
Schoorl heeft in de 19e eeuw
steeds een burgemeester
Peeck gekend met
uitzondering van de
periode 1840 -1850, toen
Comelis Gutker als
burgemeester fungeerde.
In zekere zin was die periode
het einde van een tijdvak.
De koningen Willem I
en Willem II regeerden vrij
autoritair totdat daar in het
revolutiejaar 1848 een eind
aan kwam.
Hoe dit op rijksniveau verliep
is veelbeschreven, maar de
situatie op het platteland is
minder bekend.
Hieronder een beschrijving
van het bestuur op het
platteland vooral aan de hand
van de situatie in Schoorl.
Het Gutker - tijdperk wordt
wat overschreden om ook de
belangrijke veranderingen
van 1851 mee te nemen.
De inrichting van
het gemeentebestuur
u jn Ito/a,mm
"n ttv. tfutMi
Met hi
Otstrnm 7s
mmc
Volgens het notulenboek van de
Schoorlse gemeenteraad verga
derde op 24 februari 1840 de
commissie tot repartitie van de
personele omslag (vaststelling
van de belastingaanslagen)
onder leiding van burgemeester
J. Peeck. Op 30 maart vergader
de de gemeenteraad onder lei
ding van de eerste assesor (later
wethouder genoemd).
Medegedeeld werd dat de bur
gemeester daags tevoren te 11
uur was overleden. Zijn heen
gaan werd erg betreurd. Uit het
beprokene volgt dat men graag
weer een lid van de familie
Peeck als burgemeester zou
zien, doch de oudste zoon was
pas 17 jaar. De mogelijkheid
werd geopperd dat de tweede
assesor C. Gutker voorlopig als
interim op zou treden. Wanneer
dit niet mogelijk zou zijn, zou
Gutker rechtstreeks naar het
ambt kunnen solliciteren.
Besloten werd een delegatie af
te vaardigen naar de douairière
van Foreest - van der Palm te
Heiloo, eigenaresse van de
heerlijkheid Schoorl, om het een
en ander te bespreken. Deze
stap lag voor de hand, aange
zien de douairière (adellijke
weduwe) volgens de geldende
regelingen het recht had om bij
de koning een voordracht voor
een burgemeester te doen.
Over het resultaat van de
bespreking te Heiloo is in de
gemeenteraad geen verslag
gedaan, althans is daarvan niets
genotuleerd. Het resultaat was
kennelijk succesvol. Reeds op
6 april 1840 kwam een missive
(officieel schrijven) binnen van
de staatsraad- gouverneur van
Noord - Holland, inhoudende
dat Cornelis Gutker d.d. 1 april
1840 benoemd was tot waarne
mend burgemeester. Vervolgens
kwam er opnieuw een missive
van de gouverneur binnen met
daarbij een extract uit een
Koninklijk Besluit van 24 augus
tus 1840, houdende de benoe
ming van Cornelis Gutker tot
burgemeester van Schoorl. In
het gemeentearchief is het
extract niet aanwezig, maar in
het familiearchief van Foreest is
wel een extract van het
Koninklijk Besluit aanwezig,
door de minister van binnen
landse zaken toegezonden aan
de douairière van Foreest.
Burgemeester Gutker was een
machtig man. De destijds gel
dende regelingen gaven hem
grote bevoegdheden. Die rege
lingen berustten op de grond
wet van 1815 en op een rege
ringsreglement van 1816,
gewijzigd in 1825.
Het regeringsreglement droeg
de inrichting van de gemeente
besturen op aan de provincies,
maar gaf al wel enige aanwijzin
gen. Deze verschilden voor ste
den en plattelandsgemeenten.
Voor de laatste was er weer een
verschil tussen gemeenten die
wel en die niet heerlijkheden
Cultuur-historische Vereniging Scoronlo december 2007