■Sr
1
i <5:
CN
A+ VO
+Serg
c _y
Qisd&m
-zj/n if mmf
J ActA Cfm/criiC
ttft
egaifHcijltgfn
m ma
Doel C
met daarachter
doel E en C.
Noordzijde.
Op doel C
is een mortierinslag
te zien
schietproeven verricht waaruit
bleek dat alleen maar wat
schieten niets oploste en dat er
dus langdurige proeven moesten
plaatsvinden om de diverse
betonsamenstellingen te toetsen
door er op te schieten.
Schoorl komt in beeld
Een deel van de grote verlaten
Rijksduinen van Schoorl, tegen
de grens met Bergen, werd bij
koninklijk besluit aangewezen
als schietproefterrein.
In Scoronlo nummer 19 (1999)
heb ik onder de naam "Fort,
Fortvlak en Fortblink" al enige
aandacht aan deze schietproeven
besteed. Ook werd toen beschre
ven wat oud-Schoorlaars nog
van de resten hiervan wisten.
In dit artikel echter scholen enige
onjuistheden maar ook bleef er
nog een groot aantal vraagte
kens. Nu zijn we bijna vijf jaar
verder en veel vragen zijn nu
beantwoord. Zeker nadat het
historisch onderzoek in een
stroomversnelling kwam doordat
een historisch specialist van de
Stelling van Amsterdam, de heer
R. Ros, in het Nationaal Archief
het relevante archief van de
Genie "vond". In dit artikel gaan
we hierop verder in.
De onjuiste naamgeving van de
schietdoelen
Momenteel leeft de naam "Fort"
alleen nog maar voort in de
naam Fortblink, een hoger
gelegen deel in de duinen bij
paal 30. Als onderscheid met de
Duitse fortificaties werd soms
wel eens over "het oude fort"
gesproken. Ook in vroeger tijden,
zoals op oude VW kaarten, is
sprake van de naam "Fort". De
Alkmaarsche Courant schreef in
die tijd ook wel eens over forten.
Toch klopt de naam "Fort" niet
echt. Immers deze bunkerachtige
gebouwen hadden geen functie
als fort maar slechts als doel om
erop te schieten. In het vervolg
van dit stukje zullen we daarom
spreken over schietdoelen, een
benaming die ook de Genie
indertijd gebruikte.
De bouw van de doelen
In het dossier van de Genie, dat
in het Nationaal Archief in Den
Haag berust, staat in de aanbe
steding precies de plaats van de
doelen beschreven. Ook hoe de
doelen eruit moesten gaan zien.
Er stond in dat het oefenterrein
130 meter ten noorden van paal
30 en 125 meter ten oosten van
de buitenste zeeduinen gevestigd
moest worden.
Als je aan de hand hiervan wilt
bepalen waar het veld gelegen
heeft dan is de aanduiding
noord-zuid nog steeds hetzelfde
gebleven. Iets ten noorden van
de Kerf dus. De aanduiding 125
meter ten oosten van de buiten
ste zeeduinen moet je nu lezen
als achter de eerste zeeduinen en
pal ten oosten van de eerste hou
ten strekdam ten noorden van
paal 30. In de loop van 112 jaar is
er namelijk veel kust verloren
gegaan!
Aan de hand van de bouwteke
ning is te zien dat de doelen
lager liggen dan de westelijke
duinrand waardoor er vanuit zee
geen zicht was op het geheel. De
grond werd zodanig vergraven
dat het hoogste punt 16 meter
boven NAP lag en deze liep ver
volgens naar het oosten en zui
den af tot in een duinpan op
1,75 meter boven NAP. Langs de
doelen werd een vlak terrein
gecreëerd van 1300 m2. Het tota
le grondverzet inclusief
aanaardingen werd geschat op
33.000 m3 duingrond. Een hele
klus voor dit met schop en krui
wagen uitgevoerde werk. De
grootte van het totaal van de
doelen was 80 X 125 m2
In december 1889 werd het werk
door de genie begroot op
84.000,-. Aannemer Jacobus
Oldenburg uit Bergen nam het
karwei aan voor de somma van
74.200,-. In het voorjaar
van 1890 werd met de bouw
begonnen.
In de omschrijving van de aanbe
steding staat precies beschreven
waaruit de bouwwerkzaamhe
den bestonden. Het gaat om het
maken van vijf schietdoelen,
door de genie genoemd doel
At/mE. Daarbij komen dan nog
twee houten keten: een directie
keet met een oppervlak van
ongeveer 55 m2 waarin drie
kamers, een keuken en een "pri
vaat" (W.C.) en een houten keet,
ten behoeve van de opzichters,
groot 46 m2 en die twee kamers
bevatte, een keuken en ook een
privaat. De aannemer had toe
stemming wegen in de Schoorlse
duinen aan te leggen en ook
werksporen, dit ten behoeve van
vervoer van bouwmaterialen.
Dat de aannemer ook aan zijn
personeel moest denken bewijst
het feit dat hij voor goed en vol
doende drinkwater moest zor
gen. Een reeds aanwezige
Nortonpomp stond voor hem ter
beschikking.
Cultuur-historische Vereniging Scoronlo april 2004
