Tom Bos, de vrijwillige molenaar
van de Kijkduin
Ondanks het kleine kacheltje was het ijskoud in de nieuwe
kelder in de molenEn hij liet de deur maar gewoon open staan.
We vernikkelden van de kou, maar hij gaf geen krimp.
Hij toonde de ware aard van de doorzetter, deze vrijwillige
molenaar Tom Bos.
jff&jfrghi.
Vanaf 1590 heeft de molen bijge
dragen aan de bloei van de
Gouden Eeuw voor het maken van
schepen. Hij was nodig die in een
vlot tempo te maken. De uitvin
ding van de stoommachine onge
veer 1880, luidde de ondergang
van de molen in.
Hoe hard moet het waaien om de
molen te laten malen?
Dat ligt eraan, minstens wind
kracht 5. Zonder bomen of bebou
wing windkracht 2. De bomen
veroorzaken windstoten of val
winden dus moet je eerder stop
pen. Een molen hoort op de ruim
te te staan. De molen Kijkduin
beantwoordt niet aan de normen
van de Hollandse molen. De
molen staat verstopt. Het mooiste
is natuurlijk als je hem van verre
al ziet staan.
Wat is het unieke van een molen
Hoe word je vrijwillige molenaar
Eerst een opleiding die tot twee
jaar duurtDe lesstof wordt je
verteld en voorgedaan en daarbij
heb je nog een theorieboek. Na 50
lesuren nemen drie mentoren een
proefwerk af. De lessen worden
Het unieke van de molen is de
krukas. Deze kan een draaiende
beweging omzetten in een heen en
weer gaande beweging. In 1595
vond Cornelis Cornelis Zn van
Uitgeest de krukas uit. De eerste
molens werden daarom ook
gebruikt om hout te zagen. In 1610
stonden er alleen al in het huidige
Holland al 65 molens. Ik zie het zo:
het handgereedschap wordt niet
meer door de mens bediend maar
het gaat automatisch. De wind of
de waterkracht tot het automatisch
werken van het gereedschap.
Tom Bos is geboren in Arnhem in
1930, in februari, en verhuisde in
1950 met zijn ouders naar
Alkmaar. Hij studeerde bouwkun
de in Groningen, hij werkte bij het
architectenbureau Duintjen in
Amsterdam. Hij heeft twee kinde
ren en drie kleinkinderen. Sinds
1990 woont hij met zijn vrouw aan
de Damweg in Schoorldam.
gegeven door gastgevende mole
naars. Zelf ben ik begonnen als
vrijwilliger bij Arie Berkhout op
de molen Het Rode Hert in
Oudorp. In 1972 heb ik examen
gedaan en ik ben toen zelf les
gaan geven. De theorielessen in
het BSG De Bergense
Scholengemeenschap in Bergen.
De toenmalige directeur wilde
graag molenaar worden. Ik heb
toen met hem een overeenkomst
gesloten: jij krijg les maar in jouw
school. Vanaf die tijd heb ik daar
acht jaar in die school les gege
ven. Nu zijn er geen leraren meer
maar alleen gastgevende mole
naars. Een gastgevende molenaar
is een beroeps of vrijwillige mole
naar die bij het gilde staat geregi
streerd; dat is een lijst van zovn
twintig mensen. Je gaat daar als
leerling naar toe; je heb je theorie-
boek en je maak je 50 uren vol.
Daarna doe je je examen.
Cultuur-historische Vereniging Scoronlo
