13
Tijdens de rit richting Groet werden ze te Catrijp door de
Duitsers aangehouden. Ze vorderden paard en wagen en
gaven mijn vader opdracht om naar de RK school te gaan
die in de oorlog door Duitsers was gevorderd en dienst deed
als opslagplaats voor onder andere munitie
Ook werd hij gebruikt als tijdelijke gevangenis. Willem Snip
en Nic Kleverlaan, die allebei al overleden zijn, hebben er
enige dagen voor werkweigering vastgezeten. Aangekomen
bij de school moest hij de wagen op het schoolplein zetten.
Daarna kreeg hij te horen dat hij munitie naar Schagen
moest brengen. Mijn twee broers en de Leeuw zijn toen
lopend naar huis gegaan. Laat in de avond is mijn vader
met een volle wagen richting Schagen vertrokken. In
Warmenhuizen heeft hij bij zijn broer Arie nog wat gegeten;
het was toen al nacht. Daarna is hij via Dirkshom en de
Schagerwaard naar Schagen gereden. De munitie moest op
het station worden gelost maar voor het licht werd wist hij
zich aan de aandacht van de Duitsers te onttrekken en is
hij met achterlaten van de wagen maar wel met het paard
naar Schoorldam vertrokken.
Mijn moeder had de hele nacht in angst gezeten maar dat
was snel over toen hij in de ochtend ongedeerd de dam op
reed. Dit avontuur liep goed af maar zijn mooie wagen was
hij kwijt; die is nooit teruggekomen. Enige tijd later heeft hij
van baas Weber van het Pi-park een andere wagen gehad.
Mijn vader begreep dat je met melk en verse eieren bij de
Duitsers veel kon bereiken.
Ook waren in Schoorldam tijdens de oorlog evacués
ondergebracht. Bij de scheepshelling van Kuiper lagen
verschillende plezierjachtjes en daarin woonden mensen uit
Den Helder. Hun eigen huizen waren door de Duitsers
gevorderd. Wij speelden op de helling. Ook wij hadden
evacués in huis. De koestal werd in de zomer altijd zo
veranderd dat je er in kon wonen - dat noemden we dan
"het stalletje". Hier hebben de evacuées gewoond. Dat
waren Klaas Vennik, zijn vrouw en zijn broer. Klaas Vennik
werkte bij ons voor kost en inwoning. Zo ging dat in die tijd.
Bij veel ouderen zal de "Tankval* nog wel bekend zijn. Dat
was een kanaal wat tijdens de oorlog is gegraven, haaks op
het Noordhollands kanaal. Het begon vanaf Den Helder
gezien 400 meter voor de spoorbrug van Schoorldam en
liep richting Schoorl en dan verder met een bocht naar
Camperduin. Voor ons was het later een prachtige plaats
om te zwemmen en te vissen. Enige tijd na de oorlog is hij
weer gedempt. Ook zijn er tijdens de oorlog op
verschillende plaatsen langs de Westfriesedijk geschutgaten
gemaakt. Twee vlak bij ons huis maar ze zijn nooit gebruikt.
Wel door ons als speelplaats natuurlijk.
Op een nacht in het voorjaar van '45 kwam een colonne
Duitsers op ons erf. Ze beukten op de ramen en deuren en
mijn vader en moeder waren natuurlijk erg bang.
Uiteindelijk ging mijn vader naar buiten waar hij hoorde dat
ze wilden slapen. Hij heeft ze toen naar de boet zolder
gebracht. De volgende dag zagen we dat het hele erf vol
met Duitse wagens stond. De paarden stonden ergens te
eten en een van die paarden raakte los en liep een sloot in.
Ik weet nog dat het paard er met veel moeite en kracht uit
is getrokken. Er was ook een keukenwagen bij die steenkool
stookte Ook deze Duitsers hadden trek in vis en met een
handgranaat werd daarvoor gezorgd. Mijn moeder heeft de
vis gebakken met boter en steenkool van de Duitsers. Als
dank kreeg ze een paar manden briketten, van die hele
grote Voor ons was dat een hele ervaring: als kind zie je die
dingen anders, niet met de ogen van volwassenen. Mijn
vader had die nacht zijn twee paarden ergens verstopt,
anders waren ze zeker door de Duitsers meegenomen.
Koel en helder blijven was noodzaak in de oorlog.
Na de oorlog werden in het hele land op 31 augustus '45
(de verjaardag van koningin Wilhelmina) bevrijdingsfeesten
gevierd, cta. met optochten. Schoorldam, dat toen nog voor
het grootste gedeelte bij Warmenhuizen hoorde, besloot
ook aan de optocht mee te doen. Aan mijn vader werd
gevraagd paard en wagen beschikbaar te stellen. De wagen
werd ondergebracht in de boerderij van Reyer Hoogvorst
aan de Damweg (nu familie Vet). Hij werd opgetuigd en
versierd door de dames van de handwerkclub. De dames
moesten tijdens de optocht op de wagen zitten met een
breiwerkje of zoiets. Van deze wagen is de foto - op de
bok Jan Ligthart (mijn vader) - op de wagen mevr.
Damiaans, Beukers, mevr. Wezel, Houtkoper, mevr.
Jongeling, Bas ea.
A. Ligthart.
Bronnen: C. J. Zwanenburg, "kroniek van een
luchtoorlog". Alkmaar se Courant 3-8-1940.
Leeuwarder Courant 3-8-1940.
