A.Th. van Dcursen, Een dorp in de Polder
Graft in de zeventiende eeuw
Amsterdam, Bert Bakker 1994 ƒ.49,40
De bestuurders van de bannc van (en later van de gemeente)
Graft hebben blijkbaar hun archiefstukken met grote zorg
bewaard; met méér zorg dan menig ander Noordhollands
dorpsbestuur. Daardoor is dat archief een rijke bron van
informatie over de Grafter geschiedenis.
De schrijver van dit bock, hoogleraar aan de V.U. te Am
sterdam. heeft eruit gcpuL Dat heeft hem in staat gesteld het
leven van de bewoners van Graft en zijn buurschappen van
veel. soms onverwachte kanten te belichten en indringend te
beschrijven. Werkelijk ieder aspect, van handel en wandel,
van rijkdom en armoede, kerk en overheid, van school en
kroeg, van man,vrouw en kind wordt er in behandeld.
In de eerste plaats heeft hij daan oor berekeningen gemaakt
Aantallen, of het nu van mensen, van stuks vee. schepen,
vaten bier, broden of van guldens en stuivers betreft, heeft
hij tegen elkaar en tegen tijdstip, tijdseenheden of tijdsom
standigheden uitgezet. Met die methode heeft hij veel
kunnen achterhalen en verhelderen. Al zijn het lang niet
altijd zekerheden - hij is heel voorzichtig in zijn uitspraken:
'het zou misschien wel zó geweest kunnen zijn' - hij wijst
de weg. Daarmee stimuleert hij ook soortgelijk onderzoek in
andere plaatsen. Vergelijking kan dan duidelijk maken of
bepaalde omstandigheden of gewoontes tjpisch plaatselijk
waren, of juist algemener, regionaal of zelfs landelijk.
Dit alles maakt het bock al aantrekkelijk, maar de mccr-
waarde zit hem in het feit dat Prof.van Dcursen een geboren
verteller is. Op voor ieder begrijpelijke wijze legt hij uit.
wijst op bronnen en wat daar uit te halen is. en maakt zijn
lezers enthousiast.We leren allerlei 17dc-ccuwse dorps
bewoners kennen, met naam en toenaam. Ze zijn over 't
algemeen verdraagzaam en oppassend. Wc lezen over hun
onderlinge verhoudingen, hun strubbelingen en hoe die op
gelost worden. Soms staan ze ons heel na. Maar we leren
ook dieven, landlopers, hoeren, bedelaars en vechtjassen
kennen, al lijken dat er naar verhouding niet verontrustend
veel te zijn. Er is veel controle op hun gedragingen, door
dorps- en kerkbestuur, en door hun buren.
De auteur stelt zich niet afstandelijk op ten aanzien van de
tijd die hij beschrijft, integendeel! Hij haalt die als 't ware
naar ons toe en laat zijn lezers meekijken als door een sterk
vergrotende kijker. Daarmee laat hij hun delen in zijn mee
leven. respect en begrip voor de toenmalige Graftcnarcn.
Jammer genoeg zijn Schoorlse gemeentebestuurders in de
19de eeuw onzorgvuldig omgegaan met hun archief. Ze
hebben, schijnt 't. veel'als 'onbelangrijk' verloren doen
gaan. Maar er is ook het nodige wèl bewaard dat bel
bcstudcrcnwaard is.Bijzonder overzichtelijk ingedeeld, kan
het bock daarbij als leidraad fungeren. Wie zelf gaat speuren
zou het moeten lezen, en liefst bezitten om er telkens in te
kunnen grasduinen. Zo een bock moet je voor 't grijpen
hebben.
In ieder geval zou bet in de Openbare Bibliotheek
opgenomen moeten worden,
MP.
