Restauratie van de kerken in Schoorl en Groet
afgerond
Medio 1987 ontstond het contact tussen mijn bureau en de hervormde gemeente van Schoorl en
Groet, middels de toen pas opgerichte Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Noord-Holland. Dit
contact, dat gebaseerd was op het onderzoeken van de onderhoudstoestand van de beide kerken,
resulteerde in het verstrekken van opdrachten voor het opstellen van restauratieplannen voor de beide
kerken, welke opdrachten gedateerd werden op 11 december 1987.
Onzerzijds werd van beide kerken een nauwkeurige
opmeting van de bestaande toestand gemaakt, welke in
een tekening werd weergegeven. Hierbij is tevens een
onderzoek uitgevoerd naar de constructieve gebreken
welke herstel nodig hadden.
Er kwam al vrij spoedig aan het licht dat in constructieve
zin de kerk van Schoorl eerder aan herstel toe zou zijn dan
Groet, aangezien de balklaag waarop de toren rust vergaan
was. Op termijn zou het niet denkbeeldig zijn geweest dat
de toren in zijn geheel van zijn draagconstructie naar
beneden zou zijn gevallen.
Na uitvoerig overleg met de Kerkvoogdij werd besloten om
als eerste de kerk van Schoorl onder handen te nemen en
zo mogelijk aansluitend de kerk van Groet te restaureren.
Bij een eerdere restauratie werd in de kerk van Schoorl een
binnenbepleistering aangebracht van een samenstelling
welke het noodzakelijke transport van damp belemmerde.
Dit had tot gevolg dat het in de muur aanwezige en
ontstaande vocht niet aan de binnenzijde kon verdampen.
De gevolgen hiervan zijn onvermijdelijk het van de muur
lospersen van de pleisterlaag, het zogenaamde "bewijs-
effect".
Ook was het jammer dat de wanden om welke redenen
dan ook op een zeer ruwe wijze werden afgewerkt.
Behalve de verrotte balken waarop de toren rust, was het
ook duidelijk dat het glas-in-lood van de vensters volledig
aan vervanging toe waren. De loodprofielen waarin de
ruitjes waren gevat waren zodanig verouderd, dat deze bij
het uitvoeren van reparaties vaak gingen breken. Nodig was
het om de beglazing zogenaamd te "verloden". Dat wil
zeggen dat alle ruitjes uit de loodstrips gehaald moeten
worden, om daarna schoongemaakt en opnieuw in lood
gevat weer herplaatst te worden. Dat is een heel karwij, dat
uitgevoerd is in het glazeniers-atelier in Leeuwarden.
De restauratie betrof in hoofdzaak het verwijderen en
opnieuw aanbrengen van de binnenbepleistering, het
herstel van de vergane delen van de houtconstructie en het
schilderen van het interieur van de kerk.
In mijn visie is een restauratie het meest geslaagd wanneer
men na de restauratie aan de buitenzijde niet of nauwelijks
kan zien dat er een restauratie heeft plaatsgevonden. Dat is
in Schoorl goed gelukt, alhoewel het in mijn bedoeling heeft
gelegen de achter de kerk aangebouwde consistoriekamer
te voorzien van een kleurbehandeling op het metselwerk.
Dit had als doel deze uitbouw, welke niet past bij de kerk
maar qua materiaal er te dicht bijkomt, los te maken van de
verschijning van de kerk. Hierdoor zou de kerk veel meer
als een harmonieus geheel zich kunnen presenteren.
Financiële beperkingen hebben deze verbetering tot nu toe
op een afstand gehouden.
Voor de uitvoering van de werkzaamheden in de kerk, heeft
de aannemer de gehele kerkruimte voorzien van een
werksteiger, waardoor de wanden zowel als het gewelf goed
bereikbaar werden.
Tijdens de werkzaamheden aan de wanden kwam aan het
licht dat de balken waarop de kerkkap rust in de muur aan
de zuidzijde door verrotting vrijwel waren vergaan. Om nu
te voorkomen dat de meerwerkkosten onaanvaardbaar
hoog zouden uitvallen, hebben wij besloten om alle balken
te voorzien van zogenaamde sleutelstukken, welke een
dragende functie vervullen voor de trekbalken.
Het alternatief zou zijn geweest het compleet vervangen
van in ieder geval de helft van alle balken. Het aanbrengen
van de sleutelstukken leek ons een beter alternatief, dat
qua vormgeving zeer goed past in deze kerkruimte.
Met het samenstellen van het nieuwe kleurenschema voor
de kerk van Schoorl heb ik mij laten leiden door restant van
de oorspronkelijke kleuren die op de trekbalken zijn
teruggevonden en de sterke kleur waarmee het orgelfront
een dominante rol speelt in het geheel.
Witte Kerkje te Groet
4
