kollega's. In Utrecht zelf had hij geen funktie, we moeten hem zoeken in Kennemerland, waarschijnlijk in de 16e eeuw. De vertaalde tekst luidde: In het jaar des Heren 1148 verbrandde de kerk van St. Jan in Utrecht en voor het herstellen van de kerk met instem ming van de paus en de bisschop van Utrecht verkocht zij (t.w. de kerk van StJan) aan de inwoners van BERGHE en vijf schepenbanken dorpen) in SCHOERLE alle tienden. Ten teken van de waarheid en ter voortdurende herinnering zullen zij geven aan het kapittel op genoemde plaats een tiende denier of penning van de tienden van bedoeld zaailand etc. Deze zaken zijn afgehandeld, toen bisschop Herbert regeerde en Dirk (VI) de negende graaf van Hollandia was. Dit geschrift komt woordelijk overeen met zijn or- gineel letterlijkigegeven) tussen het kapittel van StJan en de buren (geerfde inwoners) van SCHOERLE en BERGHE over de tiende denier, dat in het jaar des Heer en 1148 beslecht is door de abt van Egmond en de deken van hetzelfde kapittel. Dit geschrift komt woor delijk overeen met zijn orgineel Wat deed in de winter van 1168 het leger van Floris III in Schoorl? In de kroniek van Melis Stoke staat de volgende rijm; Tot SCOREL doe ghelegen, Reg den Vriezen lande leghen. of wel; Schoorl, ligt recht tegenover het Friese land. In de strenge winter van 1168 verzamelde Graaf Floris de Derde een leger in Schoorl, om daarmee tegen de Friezen op te trekken, om deze te straffen voor het geweld tegen de stad Alkmaar gepleegd, waar ze al drie maal grote delen van de stad in brand hadden gestoken Eenige edellieden van Floris III verlieten, tegen de wil van de Graaf in, het legerkamp, om het land te verken nen en plunderden het dorp Schagen. Nadat ze met de buit terugkeerden werden ze echter door de Friezen overvallen en grotendeels afgemaakt. Omstreeks de 13e eeuw sprak men van SCORLE, SCOORLO of SCHOORLE. De kaart van Holland in 1300 wordt de naam als SCOERLE vermeld. De -o- verzwakte op het laatst tot -e- en de -e- viel helemaal af omdat het accent lag op de eerste lettergreep. Zo werd hane tot haan en zonne tot zon. Tegelijkertijd ontstaat een e-achtige klank tussen -r- en -1-, omdat het woord anders niet is uit te spreken. Zo schrijft men melk, maar zegt mellek, schrijft dorp maar zegt dorrep, althans in Noordholland. Tot zover de verklaring van de plaatsnaam Scoronlo tot Schoorl. Als laatste merk ik nog op dat in de naam van twee beroemde, hier geboren plaatsgenoten, ook de oude naam van ons oude dorp voorleeft. Het betreft hier; De schilder JAN VAN SCHOREL, geboren 1 augustus 1495 en overleden 1 december 1562 heeft de naam van zijn geboortedorp tot ver buiten de grenzen een bekende klank gegeven. De dichter ADRINUS SCHOELIUS, eigenlijk Adriaan van Schoorl, wiens verzamelde dichtstukken, in het jaar 1566, te Antwerpen, bij Plantijn, zijn uitgegeven. Geraadpleegde literatuur; AJ. van der Aa; Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden (1839-1851 Mr.L.Ph.C. van den Bergh; Oorkondeboek van Holland en Zeeland (1866) Handboek der Middelnederlandse Geographie (1949) Dr.D.P. Blok Het goederenregister van de St.Maar- tenskerk te Utrecht (1957) De Franken (1968) CL. Bruins; Noordhollandsche Arkadia (1732) J.K. de Cock; Bijdrage tot de Historische Geografie van Kennemerland in de Middeleeuwen (1965) R.P. Goettsch; Schoorl, een mooi en rustig dorp met een rijk verleden (1967) Dr.G.N. Honig; Vroege Middeleeuwen (1942) Dr.G. Karsten; Noordhollandse Plaatsnamen (1951) E. Kroeskop; Radbod, koning aller Friezen (1947) P. Noordeloos; Over de kerk van Schoorl en haar kapel len (1931) Jan Pannekeet; Noordhollandse Plaatsnamen (1988) B. Voets; Hoe komt Schoorl aan zijn naam? (1959) met een naschrift door Jo Daan Wil Janssen Bestuur van Scoronlo Wim Lautenbag, Ribesplantsoen 29, 1871 TB Schoorl, tel. 1415, Voorz. Anneke Spanjaard, Hogeweydt 1,1871 VE Schoorl, tel. 1019, Secr. Alphons Leijsen, Oude Heereweg 12, 1871 GS Schoorl, tel. 3131, Penningm. Fred Gutker, Heereweg 322,1871 GM Camperduin, tel. 3512, lid. Wil Janssen, Campergeestweg 13, 1871 GT Camper duin, tel 2950, lid. 3

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Scoronlo: uitgave van de cultuurhistorische vereniging Scoronlo | 1989 | | pagina 5