OP EN ROND BOERDERIJ LELYHOF,
MIDDENWEG 523, HEERHUGOWAARD
28.
Jacob Bicker (van de regentenfamilie Bicker uit Amsterdam) heeft in 1631 Kavel
C43 in bezit gekregen, na de drooglegging van de Heerhugowaard. Op deze kavel is
boerderij Lelyhof gebouwd, een buitenplaats voor de Bickers. Het familiewapen, dat
was ingemetseld in een oude muur, is bewaard gebleven. Dit wijst erop dat de fami
lie Bicker deze boerderij heeft laten bouwen.
De boerderij was een hofstede, met enkele vertrekken voor de eigenaar en een 'plan-
tagie', de zestiende eeuwse naam voor een tuin. Aan de zuidzijde was ook nog een
wandeltuin, een 'sterrenbos'. Het huis Middenweg 519, Sterrenbosch, herinnert hier
nog aan. Toen de regenten na verloop van tijd hun riante buitenhuizen aan de Vecht
gingen bouwen en vertrokken uit Heerhugowaard, bleven de wandelbossen achter
voor de Waardse pachters. Het onderhoud hiervan was duur, voor elke boom die je
kapte betaalde je geld aan het polderbestuur. Ook om een boom te planten moest je
geld betalen. Lelyhof en het Sterrenbosch zijn rond 1794 van elkaar gescheiden. In
1873 is het bos gekapt en er werd er op de plaats van het Sterrenbosch een stolp
boerderij met herberg en doorrijstal gebouwd. Deze boerderij is in 1933 afgebrand
en het burgerhuis Sterrenbosch' is er voor in de plaats gekomen. De boerderij
Lelyhof is al voor 1665 door de Bickers van de hand gedaan. Daarna is het nog een
aantal keren verkocht, met verschillende eigenaars. Onvoorstelbaar, de prijs in 1854
was met ruim 25 hectare land f15.000. De familie Pool bewoonde Lelyhof tot 1918.
De leden van de familie Pool waren grootgrondbezitters, met veel hectares weiland
in Heerhugowaard, Veenhuizen en de Niedorpen en daarbij de boerderijen
Sterrenbosch, Paardenbos en Ora et Labora Donkereweg 5). Nanne Pool heeft de
boerderij in 1918, met ruim 24 hectare grond voor f85.000, aan een handelaarsduo
in Amsterdam verkocht. Van dit duo pachtten de ouders van Nel, Klaas Oudeman en
Geertje Bruin, in 1918 de Lelyhof. In 1920 hebben Klaas en Geertje de boerderij ge
kocht.
Met Jan en Nel van Schagen bespreken we het le
ven in de boerderij, toen en nu.
In 1918 kwam mijn vader, Nicolaas (Klaas)
Oudeman (1888-1976), als pachter op Lelyhof. Hij
trouwde met Geertruida (Geertje) Bruin (1894-1979)
uit het Waarland. Tja, moeder Geertje had nooit ge
dacht dat ze op zo'n grote boerderij zou komen te
wonen. De eerste 2 jaren ging mijn moeder met de
buidel geld onder haar kleren per trein naar
Amsterdam om de eigenaren de pacht te betalen. In
1920 kon mijn vader de boerderij met 24 hectare
grond kopen. Ook het werkmanshuisje (nu het huis
van Jos en Toos Mooij op Middenweg 525) hoorde
bij de koop. Twee kavels, inclusief Sterrenbosch. Dat
was veel grond, rondom de boerderij tot de Spoorput
en tot het huis van René en Lia van Stralen aan de
Middenweg 491. Het was een gemengd bedrijf, want
naast de tuinderij hadden we ook 12 koeien. Dat was
in die tijd een grote boer, met veel land.
Dit artikel gaat over de boerderij waarin Nel van Schagen - Oudeman en Jan van Schagen
wonen. Over deze boerderij en hun bewoners is veel te vertellen. Ik start dit artikel met
een samenvatting van de geschiedenis van Lelyhof uit het boek van Henk Komen
"Boerderijen in Heerhugowaard, deel 3"
Jouw vader was zeer actief in allerlei be
sturen, ook voor de gemeente. Had hij
wel tijd voor zijn bedrijf? Daarnaast
hadden je ouders ook nog een groot ge
zin: 7 meisjes en 3 jongens
Mijn vader wist heel goed te regelen wat
er allemaal gebeuren moest. Hij had
knechten in dienst en hij schreef netjes op
een plankje: Kees, als je dat gedaan hebt,
kan je dit ook nog wel even doen."
Mijn oudste broer, Jan, zat ook in de tuin
derij, maar hij is vrij jong overleden. Mijn
tweede broer Paul werd timmerman, en de
jongste, Niek, was meer van de tuinderij
dan van de koeien. De knechten, Piet
Beers en Arie Groot, werkten bij mijn va
der en kregen uiteindelijk verkering met
mijn zussen. Piet met Greet, en Arie met
Riet. Door de ruilverkaveling in 1966 wer
den de stukken land anders ingedeeld en
Gemma Groot
