Over de ringvaart bij Broekhorn lag geen brug. Je kon alleen per boot
11.
Stationsweg naar het station van Heerhugowaard gereden te worden.
Bij het station werd alles weer overgeladen in spoorwagons. De
Broekersluis kon deze drukte niet meer aan. De wachttijden werden
te lang. In 1882 werd de sluis vergroot. Nu konden meerdere schip
pers en tuinders met hun boten de sluis passeren.
Het 'lijntje van Swager'
Cornelis Swager (1851-1918) boerde aan het begin van de
Stationsweg. Hij woonde naast het station en was behalve boer en
polderbestuurder ook ondernemer. Hij zag het dagelijkse heen en
weer gezwoeg van de vele wagens met groenten die eerst bij de
Broekerhoek en vervolgens bij het station overgeladen werden.
Swager besloot in 1879 voor eigen kosten een spoorlijntje aan te leg
gen, een aftakking van het hoofdspoor, iets ten noorden van het sta
tion, naar de Broekerhoek, het zogenoemde 'lijntje van Swager'. Een
paard trok wagon voor wagon van de Broekerhoek naar het station.
Men hoefde niet meer over te laden van schuiten in boerenkarren.
Het laden in wagons kon nu direct bij de Broekerhoek plaatsvinden.
over. Het veer werd onderhouden door de
molenaar van de in 1868 aan de Oosterdijk
bij Broekhorn gebouwde watermolen (mo
len van Zwaantje). Je kon dan lopend over
de Oosterdijk, later Sluiskade genoemd,
naar Broek. Gerrit de Wit bouwde op de
Oosterdijk tegenover de Stationsweg een
boerderijtje en begon er een koffiehuis met
de naam 'De Overhaal', naar het pontje dat
hij daar in de ringvaart liet varen, zodat
bezoekers van zijn café niet meer afhanke
lijk waren van de watermolenaar. Het was
een kabelpontje, dat langs een over het wa
ter gespannen staaldraad de verbinding tus
sen de Westdijk (Heerhugowaard) en de
Oosterdijk (Broek op Langedijk) onder
hield. Als het pontje niet voer, liet men de
kabel zakken om het vaarverkeer niet te
belemmeren. Voor het overbrengen vroeg
Gerrit een paar centen. In 1877 nam Jan
Blom zijn koffiehuis met het pontje van
hem over.
Brug over de ringvaart
Een groot deel van het zuidelijk van de
Broekerhaven gelegen Buitenland was in
bezit van Klaas van der Molen (1840
1919). Hij liet in 1879 een houten brug
bouwen vanaf zijn land over de ringvaart
naar de Westdijk van Heerhugowaard (iets
noordelijker van de huidige
Broekhornerbrug). Hij zorgde voor de
paarden voor de trekschuiten die daar van
en naar Alkmaar voeren. Door deze voet
brug kon hij zijn paarden gemakkelijker
aan de overkant krijgen, daar immers, aan
de Heerhugowaardse zijde van de ring
vaart, lag het jaagpad. Er liep een privé
pad van zijn brug over het Buitenland naar
de Dijk. Wie gebruikmaakte van deze
nieuwe verbinding tussen Heerhugowaard
en Broek moest tol betalen. De gemeente
Broek zag wel wat in deze nieuwe zuidelij
ke verbinding tussen beide gemeenten.
Maar het moest dan wel een rijbrug wor
den en met een brede toegangsweg. Jan
Blom van het koffiehuis aan de Oosterdijk
zag de bui al hangen. Als dit doorging, kon
hij zijn nering aan de Broekerhoek wel
vergeten. Hij stelde voor om een verharde
weg aan te leggen vanaf zijn koffiehuis tot
de Spieringbuurt. Ook zou hij zorgen voor
een rijbrug over de ringvaart tegenover de
Stationsweg, maar hij verlangde daarvoor
wel van de gemeente een jaarlijkse bijdra
ge van driehonderd gulden en het recht om
tol te heffen.
Het pontje bij Broekhorn. Op de achtergrond Heerhugowaard met rechts de
schoorsteen van zuivelfabriek De Kroon. De boerenwagens zijn van tuinders uit
de Waard die kool overladen in schuiten om naar de Broeker veiling te gaan.
Foto van na 1903
Het spoorlijntje van Swager naar Broekhorn, aangelegd in
1879 en opgeheven in 1903.
T
