24.
hadden we moeten afwachten, maar het was alleen bij uiterste
noodzaak. We stonden te trillen op de dorsch, maar het verwon
derde ons, dat opoe rustig aan haar werk bleef en vroegen haar
heel voorzichtig, wat er aan de hand was. Zij stelde ons gerust, en
zei ons, dat er moffen waren, die de ket moesten hebben. Het was
een heele opluchting en gingen wij na een beetje bekomen te zijn
van de schrik, weer naar boven. We zaten in spanning of ze het
dier zouden meenemen, maar al gauw zagen we de 2 militairen
zonder ket weggaan. Direct kwam opa bij ons en een glimlach
stond op z'n gelaat. Hij vertelde ons toen het heele relaas. Er kwa
men 2 moffen, die het bewijs moesten zien, van het paard, dat zijn
eigendom was. Hij bood hun heel beleefd een stoel aan, waarvan
er eentje gebruik maakte, de ander bleef staan. Hij vertelde hun
toen, dat hij en 2 zoons samen bezitters van het paard waren en
elk één goed poot van het beest bezat, daar het vierde niets meer
waard was daar het kreupel was. Wilden ze het zien, moesten ze
maar naar de Middelweg gaan, want daar stond hij. Het bewijs
was nergens te vinden, doch met een vriendelijk woord en een
paar appels en peren gingen ze goedgeloovig weg en staken zelfs
nog bij het damhek hun hand op, misschien uit dank voor de voor
hun zeldzame vriendelijke behandeling, maar opa had met diplo
matie z'n paard weten te behouden".
"Op 15 october hadden we juist heerlijk gegeten, toen ik buiten
hoorde praten. Dezelfde doodschrik als vrijdag overviel mij, toen
ik 2 Duitsche onderofficieren en 2 soldaten zag naderen. We vlo
gen weer naar beneden en terwijl wij nog op de dorsch waren,
rammelde één mof al aan het zijdeurtje. Opa was buiten en steven
de er op af, waarop ik een der mannen hoorde zeggen "Wagen Ik
slaakte een zucht van verlichting en toen een minuut later de on-
menschen weer verdwenen, klommen wij herademende naar bo
ven. Opa, die direct bij ons kwam, had hun geantwoord, dat hij
wel een wagen had en wees op de driewielerkar, maar het was hun
te doen om auto 's. Ze dropen dus af, zonder een wagen, die wel
bestemd was voor de officieren, die, als het te heet onder hun voe
ten werd, de benen zouden nemen
Op 17 october wordt overwogen om weer terug te gaan naar de
Groenedijk omdat de koeien op stal moesten en dat de knecht dan
meer in de boerderij zal zijn. Op 22 october vraagt Piet aan opa of
de onderduikers toch niet bij hem kunnen blijven, want Wijnie en
haar man zijn nu op de Groenedijk en dat die zo'n grote steun wa
ren voor zijn ouders. Opa stemt daarin toe.
"Op 12 november worden 2 varkens, die hoewel gewoon van kleur,
toch zwart zijn, na een best leven te hebben genoten met voor hun
een bittere nasmaak, maar voor ons met een bijzondere lekkere
bijsmaak, geslacht. Het slachten wordt gedaan door een slager.
Op 13 november is er opschudding in de buurt geweest.
"Freek en Piet van Leyen zijn tegenwoordig in Amsterdam bij de
Landwacht en waren nu een paar dagen met verlof thuis, waarvan
zij gebruik hebben gemaakt om onderduikers te laten halen. Zij
wisten, dat er verschillende jongens in de buurt zaten en hebben
de Groene er op af gestuurd en drie werden het slachtoffer. Ook
kwamen ze bij opa Zuurbier om Tom Wittenberg te halen, maar
deze zag ze bijtijds aankomen en vluchtte naar m 'n pleegvader.
Daar moesten de bandieten niet zijn, want ze keerden terug en
zoodoende was het gevaar geweken, doch dat de heele Groenedijk,
die stijfvol met duikers zit, in angst zat, laat zich be
grijpen. De Bipsen zullen hun straf ook hiervoor niet
ontgaan.
Nu eens een lekker verhaaltje. M'n pleegvader en opa
hebben de heele dag aan het varken gewerkt en ligt
nu in groote en kleine stukken in kuipen, pannen en
weckflesschen en toen ik 's middags het eten ging ha
len, lag er voor ons ieder een kanjer van een carbo-
nade bij, die verrekt lekker was. Wat hebben we het
toch goed en we zijn er dankbaar voor".
Iets later worden er nog door twee slagers 12 schapen
geslacht met toestemming van opa. Opa koopt daar
van op 16 november 2 pond vet en krijgt 13 pond vet
schapenvlees als huur van de boet.
Op maandag 20 november staan er 5 fietsen in een
der boeten op 't land. Opa laat niets na voor de goede
zaak en is voor niets en niemand bang.
"Op 8 december waren Opa en ik op de dorsch zak
ken met meel over te storten, toen ik de buitendeur
hoorde gaan en ik de trap op vloog. Ongeveer 5 mi
nuten hierna hoorde ik beneden 2 mannen met opa
praten en kon ik uit 't gesprek opmaken, dat het con
troleurs waren, die huiszoeking kwamen verrichten.
Ik hoorde, dat opa de kelder openmaakte en één van
de mannen er in sprong. Opoe werd geroepen en
moest de linnenkast openmaken, want aldus opa, de
heeren moesten zien, of er tusschen de kleeren soms
boter verscholen was. We zaten met spanning te
wachten, of ze 't ook in hun hoofd kregen om boven te
komen wat zeer ernsige gevolgen zou kunnen hebben.
Een poosje hoorde ik hun op de dorsch en zag de kui
pen met varkensvleesch al verloren. Nu konden ze 2
kanten op, naar boven en terug en het geluk was met
ons, want de mannen nemen de beste weg, die ze ooit
konden nemen n. I. de deur naar de koegang. We
hoorden hun nog een heele tijd met opa spreken,
maar het was een heele opluchting, toen ze de
Boterweg weer opzochten. Toen ik opa nadien sprak,
vertelde hij mij het geval. De controleurs waren op
zoek naar een clandestiene slager, die 15 schapen ge
slacht had en him spoor leidde hier naar toe, dat ook
niet slecht bekeken was. Zij zochten eerst naar boter,
doch dit was slechts pro forma. Enfin, ze zochten en
vonden de kuipen met vleesch, doch wat erger was,
dat er in de boet 2 varkenskoppen hingen, die de be
wuste slager of z'n helper had laten hangen en de
mannen, die zelfs hoofdcontroleurs bleken te zijn,
hier succes hadden, maar en nu komt 't, of je nu
hoofdcontroleur bent of niet, het is begrijpelijk, dat 't
eigen belang voor gaat en wist opa 't op een ac-
coordje te gooien en beloofde beiden een ham, die hij
voor hun zou rooken en tevens sneden zij nog een
paar stukken van de koppen af en de handel was ge
daan. Geen proces verbaal, geen slager in 't concen
tratiekamp, maar de hoofdcontroleurs gelukkig met
een ham en spek en opa en de slager gelukkig over
de bevredigende afloop en inmiddels heeft de bewuste
